CVLKỳ 31.

Hành quân đến trưa thì quân Minh đến một nơi mà leo dốc xuống dốc rất cheo leo, địa danh này được gọi là Úng Ải. 9 vạn quân Minh chỉ đi được hàng một kéo dài ngoằn ngoèo. Đạo quân tiên phong bị quân Lam Sơn tập kích hai bên sườn, tên dội như mưa. Quân Minh không thể dàn trận cũng không thể đầu đuôi cứu ứng cho nhau. Phía trước ngựa hí vang, tiếng quân Minh kêu thê thảm trước khi bị tên, đá lao giết chết. Trần Trí bất lực ra lệnh cho đại quân dừng lại. Chợt những trận mưa tên bắn vào trung quân. Một loạt tùy tướng của Trần Trí trúng tên lăn xuống đất. Trần Trí ra lệnh:

-Rút lui về phía sau, nhanh lên…

  Hậu quân và trung quân chạy ngược lại. Các tùy tướng cố gạt tên hoặc che cho Trần Trí mới thoát khỏi Úng Ải, không dám quay đầu nhìn lại. Hai vạn quân Minh bỏ xác tại đây. Úng Ải-địa danh thật là khủng khiếp về địa thế hiểm trở của nó.

Trần Trí thua trận chạy về Tây Đô. Bọn Lý Bân, Phương Chính, Sơn Thọ, Mã Kỳ ra đón:

-Xin chào Phó tổng binh, Phó tổng binh hành quân thật là khó nhọc.

 Trần Trí không trả lời. Trước đây thuộc hạ thua trận thường bị Trần Trí quở phạt. Nay chính Trần Trí cũng bị bao phen thua mất mặt. Trần Trí ngồi vào ghế chủ nhân quát:

-Mau rót rượu ra.

-Dạ, có ngay.

 Trần Trí bê uống một hơi hai bát, đặt bát xuống và nói:

-Cái bọn Lam Sơn này chơi rất tiểu nhân, không bao giờ dám dàn trận đánh một trận đàng hoàng, chỉ toàn có mai phục, tập kích, không biết ta có cách gì đối phó với lối đánh khó chơi này của chúng không?

Các tướng Minh cúi đầu im lặng trước câu hỏi không lời giải đáp của chủ tướng.

                                                            II   

 Sau 5 năm chiến tranh, Lê Lợi lại đem quân từ Mường Nanh về Chí Linh lần thứ ba, Để có thời gian củng cố lực lượng, Lê Lợi sai Lê Trăn, Lê Vấn đem thư cho Trần Trí đề nghị giảng hòa. Trần Trí đánh nhau với quân Lam Sơn 5 năm cũng mệt mỏi, hao binh tổn tướng, đồng ý giảng hòa để tìm ra chiến lược mới tiêu diệt quân Lam Sơn. Trong chiến tranh 10 năm giữa Lam Sơn và quân Minh thì đây là giảng hòa lần thứ nhất. Sang năm 1424 thì Sơn thọ, Mã Kỳ trở mặt, bắt giam sứ giả Lê Trăn của Lam Sơn. Chiến tranh lại bắt đầu. Vào một buổi sáng tháng 10 mùa đông năm 1424, núi Chí Linh vẫn như xưa cao ngất trời, màu xám nhô lên giữa rừng lim xanh ngát, lá rung xào xạc theo gió, sương giăng trắng xóa ảm đạm của mùa chiến tranh đang đến gần. Trong tổng hành dinh, Lê Lợi họp các tướng bàn kế hoạch tác chiến. Lê Lợi nói:

-Đã 5 năm chiến tranh rồi, cuộc khởi nghĩa của chúng ta có bước phát triển về lực lượng, đã đánh thắng nhiều trận và tiêu hao nhiều sinh lực địch. Tuy nhiên thế và lực của ta vẫn không vượt trội áp đảo để đánh bại hoàn tàn quân giặc, giải phóng đất nước. Các tướng quân có kế gì hay để phát triển cuộc kháng chiến lên một bước mới không?

Tướng Nguyễn Chích nói:

-Bẩm chúa công, mạt tướng nghĩ muốn tạo được bước phát triển mới cho cuộc khởi nghĩa ta phải tiến quân vào Nghệ An. Nghệ An là đất hiểm yếu, đất rộng người đông, lại xa Đông Quan gây khó khăn cho giặc khi tiến quân vào đàn áp, lực lượng quân Minh ở đấy lại yếu và mỏng. Mạt tướng đã từng qua lại Nghệ An nhiều lần nên rất thông thạo đường đất. Từ Nghệ An chúng ta phát triển vào Tân Bình, Thuận Hóa, nơi lực lượng quân Minh càng yếu. Từ Nghệ An làm chỗ đứng chân rồi đánh ra Thanh Hóa, đánh ra Đông Quan. Khi đã làm chủ miền Trung rộng lớn, sử dụng nhân tài vật lực, quân số lên 30 vạn thì có thể tính xong thiên hạ. Mong chúa công suy xét.

Các tướng ngồi lặng suy ngẫm trước đề xuất mới mẻ, táo bạo của Nguyễn Chích. Nguyễn Trãi nói:

-Bẩm chúa công, muốn đánh bại hoàn toàn quân Minh thì phải nâng lực lượng quân ta lên 20 vạn hoặc 30 vạn. Muốn vậy cần phải có một vùng rộng lớn thì mới có thể nâng số quân lên như vậy. Quân đông thì phải có đất rộng, dân đông để nuôi quân. Thần tán thành lời tâu của tướng quân Nguyễn Chích là tiến vào Nghệ An khả dĩ mở ra thời kỳ phát triển mới cho Lam Sơn chúng ta.

Lê Lợi hỏi:

-Các tướng quân khác có cao kiến gì không?

Tất cả các tướng đồng thanh đáp:

-Chúng mạt tướng tán thành đề đạt của tướng quân Nguyễn Chích và quân sư Nguyễn Trãi.

 Lê Lợi nói:

-Ta cũng tán đồng ý kiến của tướng quân Nguyễn chích và quân sư. Nghệ An đúng là đất dụng võ, nơi đây đất rộng người đông, lực lượng quân Minh mỏng, bách tính rất khổ cực và bị đàn áp gắt gao vì họ đã theo và ủng hộ cuộc khởi nghĩa của Trần Quý Khoáng. Họ rất căm thù quân Minh và sẽ ủng hộ chúng ta. Muốn tiến vào Nghệ An đầu tiên là phải tiêu diệt đồn Đa Căng ở Nguyễn Thọ, Lương Giang để mở đường. Đồn nay do tên thổ quan Việt gian Lương Nhữ Hốt, chức Tham chính chỉ huy. Tướng Lê Văn Linh và Phạm Văn Xảo:

-Dạ, có mạt tướng.

-Hai tướng quân đem 3 vạn quân diệt đồn Đa Căng, mở đường cho đại quân tiến vào Nghệ An.

-Dạ, mạt tướng tuân lệnh.

  Lê Lợi nói tiếp:

-Các tướng quân cho đại quân trở lại Lương Giang, tiếp sức hạ đồn Đa Căng và nhanh chóng tiến vào Nghệ An.

-Chúng thần tuân lệnh.

 Lại nói tướng Lê Văn Linh và Phạm Văn Xảo bí mật tiến về thành Đa Căng. Còn cách 4 dặm, Lê Văn Linh nói:

-Thành Đa Căng kiên cố, muốn hạ nhanh phải dùng mưu.

-Tướng quân có kế gì hay?

-Cho 50 lính tinh nhuệ bò vào gần bắt bọn lính đi tuần, đánh tráo quân phục, giả là quân Minh lọt vào trong mở cổng thành cho quân bên ngoài xông vào.

  Phạm Văn Xảo nói:

-Diệu kế.

 50 lính Lam Sơn trong đêm mai phục gần thành. Khi tốp lính Minh 20 tên đi tuần canh, quân Lam Sơn bất ngờ nhảy ra khống chế, bịt khăn thuốc mê vào miệng, lôi ra xa và đánh tráo quân phục. 20 lính tiến vào cổng thành. Lính ngụy người Việt gác cổng hỏi:

-Ai?

-Bọn mày mù à. Chúng tao vừa đi tuần canh về. Mở cửa nhanh.

-Dạ.

 Lính gác mở cổng thành lập tức bị giết. Một phát tên châm lửa bắn lên trời. Phan Văn Xảo, Lê Văn Linh thúc 3 vạn quân tràn vào thành chém giết đốt phá. Toàn bộ quân Minh bất ngờ không kịp chống cự phần lớn bị tiêu diệt, số còn lại đầu hàng. Thành Đa Căng bị triệt hạ. Tướng Minh Nguyễn Hoa Anh đến cứu bị đánh thua phải chạy về thành Tây Đô. Thổ quan Lương Nhữ Hốt bị bắt, được Lê Lợi tha nhưng lại bỏ trốn theo quân Minh.

Tại Tây Đô, Trần Trí đang ngồi uống trà sau bữa sáng với các tướng Phương Chính, Lý An, Thái Phúc thì có tùy tướng vào báo:

-Dạ, bẩm Phó tổng binh, có tướng quân Nguyễn Hoa Anh từ Lương Giang về cấp báo.

-Cho vào.

-Dạ.

 Nguyễn Hoa Anh đi vào, bộ dạng nhếch nhác, hốt hoảng. Trần Trí ngạc nhiên hỏi:

-Có việc gì mà làm bộ dạng tướng quân như vậy:

Dạ bẩm Phó tổng binh, thành Đa Căng đã bị quân Lam Sơn triệt phá, thổ quan Lương Nhữ Hốt bị bắt, đại quân Lê Lợi đang tiến vào Nghệ An, đã gần đến Trà Lân.

 Trần Trí hoảng hốt:

-Chết rồi, lực lượng của chúng ta ở Nghệ An rất mỏng, bách tính ở đó rất căm hận chúng ta vì bị đàn áp khốc liệt sau khởi nghĩa Trần Quý Khoáng. Quân Lam Sơn về đó như hổ về rừng chứ không phải khó khăn gò bó như miền núi Thanh Hóa đâu. Nguy rồi, nguy to rồi. Bay đâu.

-Dạ.

-Tướng quân phi ngựa nhanh chóng vào Nghệ An nói với thổ quan Cầm Bành hợp quân với Sư Hựu đánh mặt trước, tức phía Nam, ta sẽ đem quân đuổi theo đánh sau lưng quân Lam Sơn ở phía Bắc, hai mặt đánh ép lại may ra tiêu diệt được giặc.

-Dạ, mạt tướng tuân lệnh.

Trần Trí nói với Lý An, Thái Phúc, Phương Chính:

-Ta cùng các tướng dốc toàn lực đuổi theo đánh tập hậu quân Lam Sơn.

-Dạ, chúng mạt tướng tuân lệnh.

Ngay sớm hôm đó, 10 vạn quân Minh do Trần Trí và các tướng lĩnh cao cấp của nhà Minh từ Tây Đô đi lên Lương Giang rồi truy kích sau nghĩa quân Lam Sơn tiến vào Nghệ An. Quân Minh qua thành Đa Căng chỉ còn là đống tro tàn gạch vụn. Quân Minh theo đường rừng gấp rút tiến vào Trà Lân. Tại Trà Lân, thổ quan Việt gian Cầm Bành nhận được tin cấp báo, liền cho mời Đô chỉ huy đồng tri phủ Nghệ An Sư Hựu. Sư Hựu đem 2000 quân hội với 5000 quân của Cầm Bành đón chặn quân Lam Sơn ở Trà Lân. Quân Lam Sơn có nguy cơ bị bao vây cả hai mặt. Đang trên đường hành quân, Lê Lợi được thám mã phía Bắc về báo:

-Dạ bẩm chúa công, Trần Trí cùng Lý An, Thái Phúc, Phương Chính dẫn 10 vạn quân đang đuổi sau lưng quân ta.

 Lại có thám mã từ Trà Lân về báo:

-Dạ, bẩm chúa công, Sư Hựu tri phủ Nghệ An đã hợp quân với thổ quan Cầm Bành, khoảng 7000 quân đang chặn đánh phía trước quân ta.

Nguyễn Trãi nói với Lê Lợi:

-Bẩm chúa công, muốn phá thế bao vây của giặc, chỉ cần cho 4 vạn quân mai phục tiêu diệt quân của Trần Trí, dùng 1 vạn quân đánh đạo quân của Cầm Bành ở Trà Lân khiến cho Cầm Bành và Trần Trí không phối hợp được với nhau.

 Lê Lợi hỏi Nguyễn Chích:

-Tướng quân có biết ở đây có chỗ nào hiểm địa có thể mai phục được không?

-Dạ bẩm chúa công, Nơi đây chỗ nào cũng là hiểm địa nhưng hiểm trở nhất là thung lũng Bồ Đằng.

 Lê Lợi ra lệnh:

-Tướng quân Nguyễn Chích, Lưu Nhân Chú, Trịnh Khả, Lý Triện đem 4 vạn quân mai phục ở Bồ Đằng. Các tướng phải nghe lệnh của tướng quân Nguyễn Chích.

-Dạ, tuân lệnh chúa công.

-Tướng quân Lê Sát, Lê Ngân, Phạm Vấn đem 1 vạn quân đánh thành Trà Lân.

-Dạ, chúng mạt tướng tuân Lệnh.

Lại nói Phương Chính dẫn 2 vạn quân đi tiên phong đuổi gấp quân Lam Sơn, đến một nơi rừng núi rất hiểm trở. Phương Chính hỏi tên Việt gian dẫn đường:

-Đây là đâu?

-Dạ bẩm tướng quân, đây là Bồ Đằng, thuộc phủ Nghệ An.

Phương Chính dặn các tùy tướng và quân sĩ:

-Đánh mai phục là sở trường của quân Lam Sơn và thường bắn tên trước, nếu gặp mai phục thì nằm xuống chờ quân Lam Sơn bắn hết tên thì vùng dậy chém giết.

-Dạ, tuân lệnh chủ soái.

(Còn nữa)

CVL