Tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng sông nước. Những nhánh sông quê bình yên của vùng đại thủy nông Bắc, Hưng, Hải mang phù sa ngọt mát đã nuôi dưỡng tâm hồn tôi từ ngày thơ bé... Phù sa cũng vun bồi cho ruộng lúa tốt tươi, xanh ngát. Mỗi lần về quê chân trần chạy trên những triền đê lộng gió tôi lại cảm giác mùi lúa xanh non tràn ngập tâm hồn. Đến khi lúa ngậm sữa, từng hạt, từng hạt căng tròn màu trắng đục chúng lại có một hương thơm dịu nhẹ, lan tỏa. Rồi lúa chín, ruộng đồng vào mùa gặt, sắc vàng ươm như từng đợt sóng nhấp nhô... Tôi hít thật căng hương lúa mùa vàng, tay mân mê từng cụm bông trĩu hạt. Hạnh phúc cũng đong đầy trong mắt mẹ, mắt cha vì một vụ mùa bội thu no đủ...
Cánh đồng sau mùa gặt là nơi lũ trẻ con chúng tôi bày đủ trò chơi. Đi trên bờ đê dưới cái nắng vàng giòn, mùi bùn ngai ngái ngập tràn trong gió. Cái mùi bùn có vẻ rất xa lạ với những ai sinh ra ở phố nhưng lại gắn bó nhiều kỷ niệm với những đứa trẻ lớn lên từ làng quê như chúng tôi... Bùn dung dưỡng cho những cánh đồng hoa súng rực sắc hồng ngả tím. Bùn ủ ấm những cánh đồng, hòa quyện với phù sa cho mùa vàng no ấm. Bùn trở thành đồ chơi cho lũ trẻ suốt ngày ở ngoài đồng khi thì nặn thành con Trâu, con Nghé, lúc lại nặn cái lò, cái xoong, cái bát chơi trò nấu bếp. Những khi bắt được mấy con cá Chuối, chúng tôi tụm lại một chỗ khô ráo lấy ít bùn bọc con cá. Sẵn mớ rơm rạ khô, chúng tôi có món cá nướng thơm ngon, ngọt mềm. Một ít da cá bị cháy xém nhưng lại cho ra hương vị thật đặc biệt, khó tả...
Kết thúc một ngày trên đồng, chúng tôi cùng nhau trở về nhà khi hoàng hôn đã ngả bóng về tây. Buổi chiều nơi thôn dã bình yên, mùi khói bếp nhà ai bất giác len vào cánh mũi. Hình như những sợi khói lam chiều luôn khắc khoải trong tôi với nhiều kỷ niệm. Ngọn khói ủ ấm miền hoài niệm ngọt ngào nơi cố hương... Những bó củi cành Nhãn được mẹ cẩn thận xếp ngay ngắn rồi bó lại thành từng bó để nhóm bếp. cành củi Nhãn làm cho khói bếp có mùi đặc trưng, không lẫn vào đâu được...
Dưới mái tranh nghèo bếp rạ, mẹ loay hoay vo gạo bắc nồi thổi cơm, một bên là nồi cá Diếc kho tương. Nồi cá kho với màu vàng sánh của nước tương Bần tạo nên màu sắc vàng sậm, óng ả, quyện vào từng thớ thịt cá đồng kho đậm đà, thơm thảo mùi quê dân dã... Dưới làn khói lam chiều liêu siêu mái rạ, cả nhà ngồi cùng nhau bên mâm cơm đầm ấm. Nồi cơm thơm thảo mùi gạo mới dẻo mềm, nồi cá kho tương Bần đậm vị, bát canh cua đồng nấu mướp, rau đay, mồng tơi ngọt ngào... tất cả hòa quyện nên vị thân tình, thương mến của bữa cơm gia đình ngày ấy...
Ôi những rạ rơm, bùn đất quê hương giản đơn mà một đời tôi luôn nhung nhớ... Chuyến xe trở lại phố của tôi nồng nàn mùi quê trong hương vị cá kho tương mà mẹ chuẩn bị từ tối hôm trước. Xe chạy giữa những cánh đồng lúa vàng bát ngát tận chân trời, hành trang của tôi nặng thêm kỷ niệm ngọt ngào nơi quê hương yêu dấu... nơi có mùi áo cũ lấm tấm mồ hôi của mẹ, có những mùi quê hương sông nước yêu thương sâu nặng nghĩa tình...
Chiều quê thương nhớ !
Theo Chuyện Làng Quê
