Hoa gạo, hay còn gọi là mộc miên, là một trong những loài hoa mang đến nhiều cảm xúc cho bao người. Cứ mỗi khi nhìn thấy hoa gạo khoe sắc đỏ rực, dẫu là lần đầu tiên hay chẳng phải như thế, dường như ai ai cũng dâng trào những chuỗi cảm xúc bâng khuâng xao xuyến đến lạ lùng, trong lòng luôn cứ rạo rực những nỗi niềm khó tả. Dẫu hoa gạo có bung nở ở nơi đâu, có khoe sắc ở chốn hoang sơ nào thì nó vẫn luôn khiến người người ngẩn ngơ và mê mẩn, dành những tình cảm đặc biệt cho riêng nó - hoa gạo, mùa hoa của tháng 3.

Từ trên cao nhìn xuống, sông Nho Quế uốn lượn quanh co qua những dãy núi. Cùng với cung đường Mã Pì Lèng hiểm trở, con sông đã trở thành huyền thoại, đi vào thơ ca và là một trong những biểu tượng của Hà Giang. Nho Quế là một trong những con sông đẹp nhất miền hoa đá Hà Giang.

Sông Nho Quế chảy trên dải đất Việt Nam có độ dài lên đến 46km, qua lớp đá tai mèo lởm chởm của hệ thống công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn, tạo nên dòng chảy mạnh với vô số thác ghềnh trắng xóa. Dòng nước xen giữa những hẻm vực, thung lũng ẩn hiện giữa non cao núi bạc và mây trời Hà Giang, đến khi "gặp" hẻm vực Tu Sản, quanh co uốn lượn dưới góc nhìn đèo Mã Pì Lèng, sông Nho Quế mới tạo nên một bức tranh thủy mặc hoàn mỹ, với núi non hùng vĩ được ôm trọn trong dòng sông nên thơ, cùng những vách núi đá hiểm trở. Điều đặc biệt nữa, quanh năm nước sông Nho Quế luôn luôn có một màu xanh ngọc bích, nổi bật lên giữa khung cảnh thiên nhiên kỳ vĩ.

Cây hoa gạo thân cao và thẳng, các lá rụng vào mùa đông và trổ hoa năm cánh vào thời điểm xuân muộn trước khi ra lá non. Người dân tộc Mông ở Hà Giang thường nhặt hoa gạo để làm thức ăn cho gia súc.

“Du khách chắc chắn cảm nhận được sự thú vị khi thuyền lênh đênh trên dòng nước xanh ngọc lục bảo, ngắm hẻm vực ẩn hiện trong mây trôi bồng bềnh và phóng tầm mắt nhìn sắc đỏ hoa gạo giữa muôn trùng núi non. Phong cảnh Hà Giang thật hùng vĩ và mơ màng”. Một du khách khi đến với Hà Giang cho biết.

Nếu như trước kia, mọi người chỉ có thể ngắm nhìn sông Nho Quế từ trên đèo, mơ ước được chạm xuống dòng nước xanh như ngọc ở bên dưới thì hơn một năm trở lại đây đã bắt đầu phát triển dịch vụ du lịch chở du khách tham quan khám phá hẻm vực Tu Sản bên dưới, thỏa ước mong của bao người bấy lâu nay.

Được coi là một trong những thung lũng có kiến tạo độc nhất vô nhị, hẻm vực Tu Sản là hẻm vực có độ sâu nhất của Đông Nam Á với độ sâu có chỗ lên đến 7-900m, cùng chiều dài hẻm tới 1,7km.

Từ lúc còn chìm sâu trong lòng đại dương, đến lúc nước biển rút đi, bào mòn, rồi sự chuyển mình thay đổi vỏ Trái Đất, trải qua hàng triệu năm kiến tạo địa chất, mới tạo nên một Tu Sản hùng vĩ, một di sản địa chất độc đáo.

Hẻm Tu Sản thuộc kiểu di sản kiến tạo địa mạo, di sản cổ sinh - địa tầng, ngày nay thuộc địa bàn ba xã Pả Vi, Pải Lủng, Xín Cái, đều thuộc hiện Mèo Vạc. Đây là khu vực có cảnh quan hoành tráng nhất toàn vùng Cao nguyên đá Đồng Văn.

Điểm đặc biệt nhất của hẻm vực Tu Sản chính là việc nằm giữa hai khe núi, hai vách núi khổng lồ như chụm vào nhau, kết hợp hài hòa với dòng sông Nho Quế màu xanh ngọc bích, đã tạo nên hình ảnh quá hùng vĩ và nên thơ, đem lại giá trị du lịch cao.

Mỗi khi nhắc về mảnh đất miền hoa đá Hà Giang, người ta sẽ gợi nhắc về nhiều nơi, nhưng có lẽ sẽ chẳng thể quên dòng Nho Quế, một “dải lụa ngọc lục bảo” của vùng đất nơi đây. Dòng Nho Quế sở hữu dòng nước xanh ngọc đẹp đến mê hồn, tựa sắc màu biểu trưng cho vẻ thần tiên, diệu kỳ của riêng nơi này. Dòng sông này qua bao đời nay vẫn cứ thế, kiêu hãnh với vẻ đẹp của riêng mình giữa miền hoa đá đại ngàn, mộng mơ và trữ tình biết bao, huyền diệu và kỳ ảo biết nhường nào.

Rồi khi bước vào những ngày tháng 3, những ngày vừa có chút ấm áp của những ngày xuân, lại vừa căng tràn sức sống của những ngày hè rực rỡ, những bông hoa gạo đã khoe sắc đỏ rực bên bờ sông dòng Nho Quế, tô vẽ nên bức tranh thiên nhiên đẹp xinh, thơ mộng giữa chốn núi rừng nguyên sơ. Để rồi bất cứ ai vô tình lạc trôi đến nơi này hay cố tình tìm về nơi đây, cũng không khỏi phải lòng cảnh sắc, khung cảnh đẹp đến nao lòng như thế.

Hoa gạo như những đốm lửa thắp sáng cả vùng đất, du khách sẽ thấy giữa những rừng cây bạt ngàn, sắc đỏ của hoa gạo nổi bật giữa không gian, điểm tô sắc màu mới căng tràn sức sống của những ngày tháng 3 rộn ràng và rực rỡ. Khi ngắm nhìn sắc hoa mộc miên ở bên dòng Nho Quế ấy, con tim của du khách thốt lên rằng đã say đắm nơi này, chỉ muốn thuộc về nơi này và ở lại nơi này sống những ngày an nhiên mãi thôi.

Ở xứ Hà Giang, du khách cũng có thể tìm được nhiều địa điểm để ngắm hoa gạo, trải dài từ huyện Yên Minh đến huyện Mèo Vạc và cả khu trung tâm cao nguyên đá Đồng Văn, nhưng có lẽ chỉ có tại một đoạn dòng sông Nho Quế, nơi hoa gạo bung nở rực rỡ nhất, đỏ rực nhất chính là nơi khiến du khách quên cả thời gian, lối về. Một nơi ngay từ lần đầu tiên đặt chân đến đã khiến du khách xốn xang những cảm xúc khó tả.

Một chuyến trải nghiệm tuyệt vời nhất và ấn tượng nhất cùng với dòng Nho Quế đó chính là du khách sẽ được lênh đênh trên dòng nước trên chiếc thuyền gỗ nhỏ, ngắm nhìn dòng nước xanh xanh sắc ngọc lục ngắm nhìn mây trồi bồng bềnh, sương giăng mờ ảo, thưởng thức cảnh sắc núi non kỳ vĩ và thưởng sắc hoa gạo trong tiết thời tháng 3.

Bông gạo đỏ rực rỡ điểm xuyết sườn núi, ven thung lũng tựa như những đốm lửa thắp bừng sáng lưng trời, cành gạo khẳng khiu, hằn lên những vách đá của hẻm Tu Sản, soi bóng xuống mặt nước xanh như ngọc bích của sông Nho Quế, tạo nên một bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp đầy mê hoặc lòng người, làm tâm hồn người lữ khách như lạc vào bức tranh tiên cảnh. Lướt sóng dòng Nho Quế trong những ngày đầu xuân này, ngắm nhìn đất trời hùng vĩ gói gọn trong hẻm vực, là một trải nghiệm đáng giá không thể quên cho du khách đến với vùng đất địa đầu Tổ quốc Hà Giang.