Tọa lạc bên Quốc lộ 2, thuộc xã Đạo Đức, huyện Vị Xuyên (Hà Giang), Trung tâm KHKT Giống cây trồng Đạo Đức (Sở NN-PTNT) là cơ quan sản xuất giống cây trồng, vật nuôi quy mô lớn của tỉnh. Hàng năm, đơn vị luôn thực hiện tốt công tác nghiên cứu, lai tạo, chọn tạo, thử nghiệm các loại giống nông nghiệp có năng suất cao, phẩm chất tốt nhằm tạo ra nguồn giống chất lượng phục vụ cho sản xuất, đáp ứng yêu cầu mục tiêu phát triển nông nghiệp trong và ngoài tỉnh.

Ông Vũ Văn Hiếu, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Hà Giang, Giám đốc Trung tâm KHKT Giống cây trồng Đạo Đức, cho biết: Nếu trước đây, đơn vị sản xuất giống theo hướng đại trà thì nay đã chuyển sang sản xuất theo địa chỉ. Nghĩa là, sẽ tập trung sản xuất và cung ứng giống theo các đơn đặt hàng, đồng thời sản xuất những loại cây, con giống theo nhu cầu thị trường và phù hợp với vùng đất sản xuất của tỉnh. Trong 6 tháng đầu năm 2022, Trung tâm đang sản xuất theo đơn đặt hàng và cung ứng ra thị trường trên 1.000.000 cây giống các loại. Ngoài sản xuất và cung ứng cây, con giống, trong những năm qua Trung tâm giống tỉnh còn xây dựng được nhiều chương trình, đề án, dự án và đề tài khoa học liên quan đến sự phát triển giống nông nghiệp của tỉnh.

Thực hiện Đề án cải tạo vườn tạp, phát triển kinh tế vườn hộ, UBND tỉnh giao Sở NN-PTNT hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo cách nhận biết, lựa chọn các bộ giống cây, con tốt vào sản xuất; hướng dẫn kỹ thuật sản xuất để cho năng suất cao, chất lượng tốt... Trung tâm KHKT Giống cây trồng Đạo Đức đã tích cực cử cán bộ hướng dẫn người dân cải tạo vườn tạp. Trung tâm đã liên kết chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, người dân địa phương trong việc cung cấp giống cây trồng, vật nuôi chất lượng nhằm thực hiện hiệu quả chủ trương cải tạo vườn tạp; cử cán bộ hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc và sẵn sàng hỗ trợ người dân tiêu thụ sản phẩm.

Đã gần 25 năm nay, anh Đỗ Văn Bảy đã gắn bó với công việc nghiên cứu, nuôi cấy, nhân giống cây trồng, tại Trung tâm KHKT Giống cây trồng Đạo Đức. Trong suốt thời gian công tác của mình, anh Bảy đã tham gia nhiều đề tài nghiên cứu về giống, chủng vi sinh vật hữu ích và thành công trong việc nhân giống các loại cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao.

Dẫn tôi vào phòng nuôi cấy mô - nơi có rất nhiều giá đựng ống nghiệm với những mầm cây bé xíu, anh Bảy cho biết, đây là số cây được nhân giống theo phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật.

“Phương pháp này là kỹ thuật tiên tiến nhất hiện nay và ngày càng phổ biến với nhiều ưu điểm vượt trội, khắc phục được tình trạng thoái hóa của các giống cây trồng, giúp sản xuất nhanh, đồng loạt; lưu giữ được hoàn toàn đặc tính của cây gốc; hạn chế nhược điểm của các phương pháp nhân vô tính khác như chiết, ghép hay giâm cành” – anh Bảy cho biết thêm.

Một trong những mô hình mới đánh dấu sự năng động, sáng tạo của Trung tâm đó là thực hiện “Trồng sen kết hợp với du lịch để nâng cao giá trị kinh tế”. Từ năm 2021 đến nay, tận dụng khu vực đầm hồ rộng 3ha vốn là diện tích ruộng để trồng cấy lúa nhưng bị úng nước, các kỹ sư của Trung tâm KHKT Giống cây trồng Đạo Đức đã quyết định chuyển đổi sang trồng sen. Giống được lựa chọn là sen Đồng Tháp cho hoa to, khỏe, màu đẹp và cho hạt chắc mẩy năng suất cao.

Anh Đỗ Văn Bảy cho biết, từ tháng 3/2021, Trung tâm bắt đầu thực hiện trồng sen, ngoài những ưu điểm về phương pháp canh tác, trồng sen cho thấy hiệu quả kinh tế cao hơn so với nhiều loại cây trồng khác. Cây sen đượcc trồng từ đầu tháng 3, đến tháng 6 là cho thu hoạch. Ưu điểm của trồng sen đó là dễ chăm sóc, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, cây sen khỏe và hợp thổ nhưỡng tại Hà Giang. Tuy mới trồng nhưng ngay vụ đầu thu hoạch, sản lượng hạt sen thu hoạch ước tính đạt 1 tấn/ha, đem lại thu nhập trên 150 triệu đồng. Ngoài ra, các sản phẩm từ sen như hoa sen, lá sen cũng được nhiều người liên hệ hỏi mua. Sản lượng vụ sen năm nay dự tính sẽ cao hơn năm trước. 

Cùng với bán các sản phẩm từ sen, nhiều người đã ghé mua và chụp hình tại đầm sen của Trung tâm ngày càng đông. Trung tâm quyết định đầu tư thêm các tiểu cảnh tại ruộng sen như: xây chòi, cầu bằng tre để khách lên tham quan, chụp ảnh; xây dựng các bè cây để khách bước xuống ruộng sen, cùng với đó là trang trí thêm xuồng để du khách có nhiều sự lựa chọn “tự sướng cùng sen”... Theo cán bộ Trung tâm, nhờ cảnh đồng sen thơ mộng nên khách rất ưa thích và tìm đến checkin, có ngày trên 100 khách đến tham quan.

Dù còn nhiều khó khăn vì thiếu kinh phí duy trì hoạt động cũng như chi trả lương cho viên chức và người lao động khi được giao tự chủ nhưng với nhiều cách làm đổi mới cán bộ Trung tâm KHKT Giống cây trồng Đạo Đức đang nỗ lực duy trì hoạt động thường xuyên, liên tục của đơn vị. Bên cạnh đó, cán bộ nhân viên nơi đây cũng mong muốn UBND tỉnh, các cấp, ngành có các giải pháp tháo gỡ khó khăn để Trung tâm hướng phát triển hiệu quả, phù hợp trong những năm tới.