Công cuộc phục hưng di sản gowin99 Huế từ cứu nguy khẩn cấp đến phát triển bền vững trong giai đoạn xây dựng và phát triển Thừa Thiên Huế thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Đặt vấn đề:
Lịch sử đã đặt Huế vào vị trí trung tâm gowin99 - chính trị của xứ Đàng Trong thời chúa Nguyễn (1558 - 1777), của triều Tây Sơn (1778 - 1802) rồi kinh đô của cả nước thời các vua Nguyễn (1802 - 1945). Qua năm tháng, với sự kế thừa những giá trị đặc sắc của gowin99 bản địa kết hợp với tinh hoa gowin99 các triều đại quân chủ đã kết tinh trong lòng Cố đô Huế một di sản đồ sộ bao gồm cả di sản vật thể, phi vật thể và di sản tư liệu đã được UNESCO vinh danh.
Trong các cố đô của Việt Nam, Huế là Cố đô duy nhất còn bảo lưu được khá nguyên vẹn tổng thể kiến trúc nghệ thuật Cung đình, với hệ thống thành quách, cung điện, miếu đường, đền đài, lăng tẩm. Huế là sự kết hợp hài hoà giữa các yếu tố con người, kiến trúc và cảnh quan thiên nhiên, là điển hình của loại hình kiến trúc cảnh vật hoá- một loại hình kiến trúc đậm đà bản sắc dân tộc và giàu tính nhân văn. Đặc điểm này đặt ra một yêu cầu rất nghiêm ngặt là vừa phải bảo vệ tổng thể di tích bao gồm bảo vệ các công trình kiến trúc gắn liền với bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, bảo vệ di sản văn hoá vật chất đi đôi với bảo vệ và phát huy những giá trị văn hoá tinh thần.
Sự cấp thiết ra đời của một đơn vị bảo tồn di sản
Sau chiến tranh, Quần thể Di tích Cố đô Huế bị tàn phá nghiêm trọng và chỉ còn 400 công trình trong tình trạng đổ nát, hư hỏng (so với 1400 công trình lúc còn nguyên vẹn). Các di sản phi vật thể cũng bị hủy hoại, thất tán. Hệ thống lễ hội cung đình đã không còn tồn tại sau khi triều Nguyễn chấm dứt; các hình thức diễn xướng cung đình như Nhã nhạc, tuồng cung đình, múa cung đình… tản mát và biến tướng trong dân gian; hệ thống ngành nghề thủ công truyền thống phong phú vốn phục vụ chính cho chốn cung đình bị thất truyền, mai một; hệ thống sách vở, tư liệu đồ sộ của triều Nguyễn cũng bị hủy hoại hoặc bị di chuyển phần lớn đi nơi khác.
Năm 1981, trong Lời kêu gọi cứu vãn di sản gowin99 Huế tại Hà Nội, Tổng giám đốc UNESCO lúc bấy giờ - Ngài M’Bow - đã cho rằng: Di sản Huế đang ở trong tình trạng lâm nguy, đang đứng bên vực thẳm của sự diệt vong và sự quên lãng… chỉ có “một sự cứu nguy khẩn cấp” với nỗ lực của Chính phủ Việt Nam cùng cộng đồng quốc tế thì mới có thể giúp Huế thoát ra khỏi tình trạng trên.
Ngay sau lời kêu gọi, một cuộc vận động quốc tế để hỗ trợ Huế đã được triển khai mạnh mẽ. Ngày 10 tháng 6 năm 1982, Công ty Quản lý Di tích Lịch sử và gowin99 Huế được thành lập. Ngày 30 tháng 5 năm 1992, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã ra quyết định đổi tên Công ty thành Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế (viết tắt là Trung tâm). Trung tâmđược giao nhiệm vụ trực tiếp quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị kho tàng di sản gowin99 cung đình gắn liền với vương triều Nguyễn, bao gồm các di sản gowin99 vật thể, phi vật thể và cảnh quan môi trường gắn liền với khu di sản.
Công cuộc phục hưng di sản gowin99 Huế
Bằng sự nỗ lực tự thân của đơn vị và sự vào cuộc hết sức tích cực, khẩn trương của các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương, năm 1992, bộ hồ sơ về di sản vật thể của Huế đã được xây dựng và đệ trình UNESCO. Ngày 11/12/1993, Quần thể Di tích Cố đô Huế đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.
Sau khi Quần thể Di tích cố đô Huế được công nhận là Di sản thế giới, một vấn đề rất lớn được đặt ra là làm sao phải có một chiến lược mang tầm quốc gia để bảo tồn các di sản vô giá này. Trong bối cảnh ấy, Trung tâm đã tập trung tham mưu các cấp chính quyền, xây dựng và Đề án Quy hoạch, bảo tồn và phát huy giá trị di tích cố đô Huế, 1996-2010. Ngày 12/2/1996, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số105/TTg chính thức phê duyệt dự án. QĐ 105/TTg làm cơ sở pháp lý quan trọng nhất để cố đô Huế triển khai thực hiện chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị gowin99 trong những năm đầu sau khi Huế được công nhận là Di sản thế giới, và cũng là cơ sở để Chính phủ ban hành Quyết định số 818/QĐ-TTg phê duyệt dự án điều chỉnh Quy hoạch, bảo tồn và phát huy giá trị di tích cố đô Huế, giai đoạn 2010-2020.
10 năm sau khi Quần thể Di tích cố đô Huế được công nhận là Di sản Thế giới, Ngày 7/11/20103, Nhã nhạc - Âm nhạc cung đình Việt Nam tiếp tục được UNESCO ghi tên vào Danh mục Di sản Phi vật thể Đại diện của nhân loại.
Từ khi Nhã nhạc được vinh danh, Trung tâm, đã có nhiều nỗ lực để góp phần làm cho loại hình âm nhạc đặc biệt này tiếp tục khẳng định giá trị và lan toả. Nhiều nội dung công việc đã được chú trọng như: sưu tầm, lưu trữ tài liệu; nghiên cứu và phục hồi hệ thống bài bản, nhạc cụ, y phục; tập huấn, đào tạo và truyền dạy qua các phương thức; tổ chức trình tấu tại không gian diễn xướng nguyên thuỷ; biểu diễn giới thiệu ở trong và ngoài nước; truyền thông, phổ biến cộng đồng, v.v…
Những thành công vang dội bước đầu của công cuộc bảo tồn các giá trị di sản Huế đã mở ra tiền đề thúc đẩy công cuộc phục hưng di sản Huế bước sang một tầm cao mới đi vào chiều sâu và mang tính toàn diện hơn.
Năm 2009, Mộc bản triều Nguyễn được công nhận là Di sản Tư liệu Thế giới và tiếp sau đó, 2 Di sản tư liệu khác thuộc về triều Nguyễn cũng đã được Uỷ ban Chương trình Ký ức Thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO công nhận Di tư liệu đó là: Châu bản triều Nguyễn (2014) và Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế (2016). Như vậy, Cố đô Huế đã có 5 di sản thế giới ở tất cả 3 loại hình: Di sản gowin99 vật thể, Di sản Phi vật thể, Di sản Tư liệu và 3 trong số đó đều là các di sản đầu tiên của Việt Nam được vinh danh ở 3 loại hình.
Chặng đường hơn 40 năm bảo tồn, phục hưng và phát huy các giá trị gowin99 tiêu biểu của Huế đã để lại nhiều kinh nghiệm và bài học quý giá cùng nhiều thành tích vượt trội. Đến nay, Huế được các cá nhân và các tổ chức trong nước và ngoài nước đặc biệt là UNESCO đánh giá là địa phương đi đầu của Việt Nam về bảo tồn di sản, có khả năng xây dựng thành một trung tâm chuẩn mực về chuyển giao công nghệ bảo tồn tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Bảo tồn và phát huy di sản gowin99 Huế trong giai đoạn thực hiện Nghị quyết 54/NQ-TW của Bộ Chính trị
Bước vào thời kỳ mới dù gặp nhiều khó khăn, nhưng sự nghiệp bảo tồn di sản Huế nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước cùng với những chính sách hỗ trợ cụ thể được thể hiện qua Kết luận 48 và kết luận 175 của Bộ Chính trị, Quyết định số 818/QĐ-TTg và Quyết định số 1880/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Gần đây nhất, ngày 10 tháng 12 năm 2019, Bộ chính trị đã ban hành Nghị quyết số 54-NQ/TW về xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trong đó nêu rõ: "Xây dựng và phát triển Thừa Thiên Huế thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc gowin99 Huế; với đặc trưng gowin99 , di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường”.
Cũng chình vì vậy, Thừa Thiên Huế luôn ý thức sâu sắc: giá trị di sản cố đô và bản sắc gowin99
Huế là nền tảng cho việc xây dựng chiến lược phát triển ngành kinh tế mũi nhọn để từ đó góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế - gowin99 , để cố đô Huế phát triển nhanh và bền vững dựa trên đúng thế mạnh và đặc trưng riêng của mình.
Để cụ thể hóa nội dung Nghị quyết 54 vào Nghị quyết đại hội Đảng các cấp ủy nhiệm kỳ 2020 - 2025; đồng thời, phải xây dựng các chương trình, kế hoạch, đề án cho các nội dung nhiệm vụ cụ thể mà Nghị quyết 54 và Chương trình hành động của Đảng ủy Khối, Tỉnh ủy đề ra; Đảng ủy, Ban Giám đốc Trung tâm đã xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 54-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với các nhiệm vụ cụ thể:
Tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy của Trung tâm theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Nâng cao chất lượng cán bộ, viên chức và người lao động; thực hiện công tác bảo tồn, tu bổ di tích đầu tư có trọng tâm, trọng điểm; nâng cao chất lượng phát triển cơ sở hạ tầng; tiếp tục triển khai Kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025 đảm bảo nguyên tắc không đầu tư dàn trải, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực; quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di tích Cố đô Huế đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045; nâng cao chất lượng phát triển cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế - gowin99 .
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số nâng cao tính tiện ích và dịch vụ du lịch thông minh.Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số đối với việc nâng cao tính tiện ích và quản lý dịch vụ du lịch theo phương châm trải nghiệm thông minh. Để tạo thêm những sản phẩm du lịch sôi động, hiện đại và ấn tượng cho Huế, tại Đại nội Huế đã triển khai dịch vụ chiếu phim giải trí sử dụng công nghệ VR, XR (thực tế ảo và thực tế ảo tăng cường) theo các chủ đề về di tích Huế để tái hiện và khám phá Hoàng Cung Huế xưa. Tạo ra các sản phẩm, dịch vụ du lịch thông minh, tăng tiện ích cho khách du lịch như dịch vụ thuyết minh tự động Audio guide phục vụ khách du lịch tham quan Quần thể di tích Cố đô Huế và các điểm đến khác; hệ thống xe đạp thông minh; trang bị hạ tầng du lịch thông minh; các ki ốt cung cấp thông tin và xây dựng các ứng dụng du lịch thông minh; đẩy mạnh giao dịch không dùng tiền mặt, triển khai vé điện tử... để tạo tiện ích và trải nghiệm cho du khách khi đến Huế an toàn và thuận tiện. Du khách có thể tham quan di tích Huế và trải nghiệm các loại hình dịch vụ này chủ động. Ứng dụng bảo tàng số với các chủ đề trưng bày, triển lãm hấp dẫn, phong phú luôn thay đổi. Thay đổi cách marketing sản phẩm dịch vụ truyền thống (bán trực tiếp) chuyển sang hình thức mua-bán trực tuyến với các sản phẩm dịch vụ, quà lưu niệm, booking vé, tour tham quan..., đồng thời hình thức giao hàng tận nhà đảm bảo thuận tiện, an toàn. Tập trung xây dựng hình ảnh truyền thông để góp phần lan tỏa rộng rãi hình ảnh di sản gowin99 Huế và con người Huế, tạo ảnh hưởng tích cực đến du khách và bạn bè quốc tế. Sáng tạo sử dụng các hình thức truyền thông mới ứng dụng công nghệ số và nhiều giải pháp sản xuất tin bài, tác nghiệp trực tuyến hiệu quả, thông qua kênh truyền thông website, mạng gowin99 ...
Tiếp tục phát huy giá trị di sản gowin99 phi vật thể: xây dựng phương án phát huy giá trị phi vật thể; tiếp tục nghiên cứu xây dựng sản phẩm du lịch gắn với chương trình nghệ thuật tiêu biểu; tiếp tục nghiên cứu, phục dựng các bài bản Nhã nhạc, Múa cung đình, Tuồng Cung đình đúng trọng tâm, định hướng; thực hiện các đề tài khoa học có giá trị, phục vụ tốt cho công tác bảo tồn và phát huy các giá trị Nhã nhạc - Âm nhạc cung đình.
Cuối năm 2021, “Cố đô Huế - 1 điểm đến 5 di sản” được Ban tổ chức Giải thưởng Du lịch Bền vững ASEAN trao giải thưởng Sản phẩm Du lịch Bền vững Thành thị của ASEAN với chủ đề “Du lịch An toàn năm 2022-2023”. Giải thưởng du lịch an toàn ASEAN nhằm tôn vinh và góp phần phát triển bền vững các điểm đến du lịch, sản phẩm du lịch, dịch vụ du lịch chất lượng cao của khu vực năm 2022-2023. Danh hiệu này, cùng với những kết quả đạt được và vị thế đã được khẳng định. Trong chặng đường trước mắt và tương lai lâu dài, Di sản gowin99 Huế lấy đó là nền tảng, là hạt nhân cho sự phát triển toàn diện, phát triển du lịch bền vững và an toàn.
Kết luận
Thời gian qua, Trung tâm đã nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của lãnh đạo của Đảng, Nhà nước cũng như chính quyền địa phương, sự đồng hành của nhân dân và du khách trong và ngoài nước. Để Trung tâm thực hiện tốt các nhiệm vụ bảo tồn và phát huy tốt các giá trị di sản gowin99 Huế trong tình hình mới, góp phần cùng cả tỉnh thực hiện thắng lợi Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Trong thời gian tới Trung tâm mong muốn lãnh đạo các cấp, các ngành, địa phương tiếp tục quan tâm, chỉ đạo đơn vị hoàn thành Đề án đổi mới mô hình quản lý của Trung tâm trong thời kỳ mới; tạo điều kiện, hỗ trợ thu hút nguồn lực đầu tư cho công tác bảo tồn, trùng tu di tích và các thủ tục, cơ chế chính sách riêng liên quan; hỗ trợ kêu gọi gowin99 hóa đối với các hoạt động khai thác dịch vụ; chỉ đạo tăng cường quảng bá hình ảnh di sản Huế kết hợp với thương hiệu du lịch mới của tỉnh Thừa Thiên Huế, thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ giữa các ngành nhằm cùng xây dựng chiến lược phát triển ngành kinh tế mũi nhọn để từ đó góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế - gowin99 .
Trung tâm cũng mong muốn đối với người dân và du khách khi đến tham quan tại các điểm di tích Huế tuân thủ các quy định khi tam quan. Điều đó sẽ góp phần bảo tồn cũng như phát huy giá trị di sản Huế, một di sản của không chỉ Huế, của Việt Nam mà còn của Nhân loại. Trung tâm cũng luôn sẵn sàng đón nhận những ý kiến chia sẻ, góp ý của các tầng lớp nhân dân và du khách trong và ngoài nước nhằm làm cho di sản Huế trở nên sạch, đẹp hơn. Tất cả cùng hướng đến việc hoàn thành mục tiêu sớm đưa Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc gowin99 Huế; với đặc trưng gowin99 , di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường./.
