Vốn là người rất yêu đất nước và con người Pháp, luôn muốn khám phá tìm tòi những điều mới lạ về mảnh đất hình lục lăng vô cùng xinh đẹp nên mỗi lần tới Pháp tôi đều được các đồng nghiệp Pháp đưa đi tham quan những danh lam thắng cảnh, những mảnh đất lịch sử gần Campus của các Trường. Và hôm đó, một ngày tháng 9 đẹp trời năm 2018, năm mà nước Pháp và Thế giới kỷ niệm 100 năm ngày kết thúc chiến tranh Thế giới thứ nhất, trên đường tới làm việc tại Campus Douai và Liévin của Trường Đại học Artois, thành phố Arras, tôi đã được Ngài Phó Hiệu  trưởng Trường đưa tới thăm Nghĩa trang quốc gia Notre-Dame-de-Lorette. Đây là nghĩa trang quân sự lớn nhất của Pháp nằm trên ngọn đồi cao 165 mét trên mực nước biển, rộng 25 ha, cách thành phố Arras khoảng 15 km, nằm trên địa phận của đô thị Ablain-Saint-Nazaire gần thành phố Lens, thuộc vùng Nord Pas -de-Calais.

Được khánh thành vào năm 1925, đây là nơi tưởng niệm 45.000 chiến binh đã chết trên những chiến trường khốc liệt nhất trong Chiến tranh thế giới thứ nhất giữa tháng 10 năm 1914 và tháng 9 năm 1915.

Năm 2014, 100 năm sau ngày Chiến tranh Thế giới thứ nhất nổ ra, nước Pháp đã cho xây dựng đài tưởng niệm quốc tế, nơi khắc tên 600.000 binh sĩ đến từ khắp nơi trên thế giới đã ngã xuống mảnh đất phía Bắc Nord Pas de Calais từ năm 1914 đến năm 1918.

Dưới chân đồi là khu lưu trữ toàn bộ tư liệu, ảnh, hiện vật, phòng chiếu phim, phòng trưng bày, triển lãm về chiến tranh thế giới thứ nhất. Khu nghĩa trang yên tĩnh phía trên đồi phủ một màu trắng, toát lên vẻ trang nghiêm trên nền xanh của cỏ cây hoá lá. Nơi đây, những người lính từ khắp nơi trên Thế giới đã vĩnh viễn nằm xuống khi tuổi còn xanh. Đài tưởng niệm có lẽ chính là điểm nhấn nổi bật nhất với kiến trúc hình Elip được tạo thành từ 500 tấm thép được trình bày trong một vòng tròn, giống như một cuốn sách đang mở hay như một vòng tròn nối vòng tay của trẻ em trên toàn Thế giới, một biểu tượng mong manh của Hoà bình, được thiết kế dựa trên ý tưởng của kiến trúc sư Philippe Prost.

Nước Pháp đã bày tỏ lòng kính trọng đối với gần 600.000 người lính đến từ khắp nơi trên thế giới đã hy sinh trên các mặt trận ở miền bắc nước Pháp, từ năm 1914 đến năm 1918. Tên của họ được liệt kê theo thứ tự bảng chữ cái, không phân biệt quốc tịch hoặc tôn giáo.  Đầu tiên là tên của một người Nepal trong hải quân, thương nhân phục vụ cho Vương quốc Anh và người cuối cùng là một người lính Đức. Chúng ta cũng sẽ tìm thấy tên của John Kipling, con trai của nhà thơ Rudyard Kipling, của Joseph Standing Buffalo, cháu trai của tù trưởng Ấn Độ Sitting Bull hoặc tên của người lính Đức trẻ nhất Paul Mauk,  những người đã tham gia vào cuộc chiến tranh được coi là một trong những sự kiện có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Thế giới.

Cảm ơn lãnh đạo Trường Đại học Artois, đất nước và con người Pháp đã cho tôi những trải nghiệm có một không hai, những “giờ học lịch sử” vô cùng hấp dẫn và bổ ích trên đường tới Campus Douai và Liévin trong một buổi sáng đẹp trời đúng một trăm năm sau ngày chiến tranh Thế giới thứ nhất kết thúc. 

Một số hình ảnh của  Khu tưởng niệm Quốc tế Notre-Dame-de-Lorette - Nghĩa trang quân sự lớn nhất nước Pháp