Công văn yêu cầu các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện hợp đồng đại lý bảo hiểm, đánh giá chất lượng tư vấn, giới thiệu, chào bán sản phẩm bảo hiểm của đại lý bảo hiểm. Cơ quan này cũng yêu cầu đại lý cung cấp các thông tin về sản phẩm bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm đầy đủ, chính xác cho bên mua bảo hiểm.

Như vậy, Bộ Tài chính đã vào cuộc nhưng các doanh nghiệp bán bảo hiểm nhân thọ chấp hành tới đâu là một chuyện khác. Trong khi chờ đợi kết quả phản hồi, qua vụ lùm xùm về bảo hiểm nhân thọ của diễn viên Ngọc Lan, nghệ sĩ gạo cội là NSƯT Kim Tử Long là hồi chuông cảnh tỉnh, rút kinh nghiệm sâu sắc về lĩnh vực này.

Điều dễ nhận thấy ngay diễn viên Ngọc Lan,  NSƯT Kim Tử Long hiểu biết rất lơ mơ những quy định pháp luật về bảo hiểm nhân thọ.

Trên livestream (phát trực tiếp) trên Facebook, diễn viên Ngọc Lan cho biết đã tham gia bảo hiểm cách đây 3 năm, trong đó có một hợp đồng bảo hiểm cho bản thân và một hợp đồng cho con trai. Mỗi năm nữ diễn viên đóng hơn 700 triệu đồng cho cả 2 bảo hiểm với mong muốn sau 10 năm được nhận về số tiền gốc gần 7 tỷ đồng theo lời của nhân viên tư vấn.

Tuy nhiên, gần đây Ngọc Lan mới biết hợp đồng của mình có thời hạn lên đến 74 năm và của con trai là 42 năm. Bên cạnh đó, do hợp đồng còn bao gồm nhiều khoản bảo hiểm khác đi kèm, nên số tiền mà cô có thể nhận về sẽ ít hơn rất nhiều so với dự kiến.

Còn NSƯT Kim Tử Long cũng bất ngờ tiết lộ chuyện bị mất trắng hơn 100 triệu đồng liên quan đến bảo hiểm. NSƯT Kim Tử Long cho biết có mua một bảo hiểm của công ty P. cho con, chi phí một năm khoảng hơn 40 triệu đồng. NSƯT Kim Tử Long chia sẻ: "Khi họ mời thì nói rất nhiều, xem như vua chúa, ngày nào cũng săn đón, gọi và năn nỉ để mua bảo hiểm. Sau một thời gian thì Long bị cuốn vào sự kêu gọi đó là Long đồng ý mua. Long nghĩ một năm bỏ ra 40 triệu cho con cũng tốt".

NSƯT Kim Tử Long bức xúc bày tỏ: Do công việc cuốn hút bẵng đi 2 năm quên chưa đóng phí tiếp đến khi liên hệ với công ty bảo hiểm, NSƯT Kim Tử Long nhận được câu trả lời rằng hợp đồng đã bị hủy vì hai năm không đóng. "Tại sao lúc kêu gọi người ta đóng thì ngọt ngào, đến khi chuyển giao thì lại như vậy. Thế là tôi mất trắng, ba năm trời đóng một trăm mấy chục triệu".

Trong khi đợi phân xử chưa biết đúng sai thế nào, diễn viên Ngọc Lan cũng thừa nhận mình không đọc kỹ hợp đồng, chỉ nghe tư vấn viên. Đây là thực tế không chỉ của diễn viên Ngọc Lan, NSƯT Kim Tử Long mà của đa số người mua bảo hiểm thời gian qua. Rất ít trường hợp người mua bảo hiểm nhân thọ có đủ trình độ, kiến thức chuyên ngành để hiểu những điều khoản ghi hợp đồng toàn thuật ngữ kỹ thuật, những điều khoản rắc rối. Do đó, nếu khách hàng không hiểu thì phải cần tới người am hiểu tư vấn bảo hiểm. Tốt nhất là phải nhờ luật sư chuyên về bảo hiểm để tư vấn cho đúng.

Ngay bản thân diễn viên Ngọc Lan đã bộc bạch mua bảo hiểm vì “nể” người quen thân và “tưởng bở” sau 10 năm có trong tay gần 7 tỷ đồng. Hoặc trường hợp như NSƯT Kim Tử Long cũng đặt bút ký hợp đồng vì cảm thấy tin tưởng vào lời mời chào, giải thích hấp dẫn của nhân viên tư vấn. Đến khi gặp rắc rối hỏi người tư vấn nghỉ việc, chuyển công tác khác, mới ngã ngửa như bị lừa.

Thực tế không ít tư vấn viên bị kích thích bởi những khoản hoa hồng cao ngất ngưởng, có khi chiếm 40% hợp đồng bảo hiểm trong năm đầu tiên, mà bất chấp tất cả, miễn sao khiến khách hàng đặt bút ký. Họ chèo kéo, thậm chí lừa gạt, tư vấn sai lêch, khiến khách hàng hiểu sai về điều khoản hợp đồng. Chỉ đến khi có vấn đề thì họ mới nhận ra rằng điều mình hiểu khác với hợp đồng giấy trắng mực đen. Lúc đó, tư vấn viên thoái thác trách nhiệm, đổ lỗi cho khách hàng không đọc kỹ hợp đồng và phần thiệt hại đương nhiên do khách hàng gánh chịu.

Với thực trạng tư vấn bảo hiểm như vậy, khách hàng dường như đang quá mạo hiểm khi hoàn toàn tin tưởng vào nhân viên tư vấn, mà nhiều trường hợp là là bạn bè, người quen thân của mình như trường hợp diễn viên Ngọc Lan, NSƯT Kim Tử Long.

Trang web của công ty Manulife định nghĩa bảo hiểm nhân thọ là sản phẩm nhằm bảo vệ con người trước những rủi ro liên quan đến sức khỏe, thân thể, tính mạng. Bảo hiểm nhân thọ là một trong những cách dự phòng tài chính dài hạn cho tương lai.

Nói hay là vậy nhưng để các bên liên quan có thể mua bán “miếng bánh” bảo hiểm nhân thọ này một cách đúng luật, thuận mua vừa bán, bảo vệ quyền lợi khách hàng, thì còn nhiều việc phải làm.

Qua sự việc của diễn viên Ngọc Lan, NSƯT Kim Tử Long là hồi chuông cảnh tỉnh  khách hàng cần phải đọc thật kỹ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trước khi ký. Khách hàng phải chọn gói bảo hiểm phù hợp với khả năng tài chính để theo đuổi hợp đồng, đồng thời phải khai báo tình hình sức khỏe đúng thực tế, không tích bừa bãi vào những bản khai trong hợp đồng in sẵn để không tự gây khó cho mình khi phát sinh vấn đề trong quá trình thực hiệp hợp đồng bảo hiểm.

Một trong những giải pháp lâu dài vẫn là quản lý chặt chẽ và chuẩn hóa bộ phận đại lý và các tư vấn viên - những người tiếp xúc và chăm sóc trực tiếp khách hàng - bằng nhiều hình thức. Đây sẽ là một quá trình mang tính hệ thống mà nếu làm tốt chắc chắn sẽ khiến người dân hiểu đúng và tin tưởng sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, để họ không thấy “mạo hiểm” khi mua bảo hiểm, mà ngược lại, cảm thấy yên tâm thực sự.

Tính đến 31/12/2022, tổng số hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đang có hiệu lực khoảng 13,92 triệu hợp đồng, chỉ tăng 5,45% so với năm 2021. Về tỷ lệ tham gia bảo hiểm nhân thọ, tính tới cuối năm 2022, Việt Nam mới chỉ có 11% dân số tham gia. Trong khi đó, Philippines có khoảng 38% dân số có bảo hiểm, Malaysia là khoảng 50%, Singapore khoảng 80%, Mỹ khoảng 90%.

Theo Quyết định 07/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tháng 1/2023 về chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam đến năm 2030, một trong những mục tiêu quan trọng là đến năm 2025 có 15% và năm 2030 có 18% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ.

Những con số trên cho thấy tiềm năng của thị trường bảo hiểm nhân thọ còn rất lớn và còn nhiều khách hàng để khai thác nhưng phải nhanh chóng khắc phục những khiếm khuyết nêu trên.

V.X.B