Sáng 24/4, tức ngày 16/3 năm Giáp Thìn, Ban Khánh tiết Đình làng An Vĩnh, huyện Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) cùng các tộc họ huyện đảo Lý Sơn tổ chức Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa nhằm tri ân công lao những hùng binh Hoàng Sa trong đội Hoàng Sa Bắc hải năm xưa đã vượt biển khơi, cắm mốc, dựng bia về chủ quyền biển, đảo của Việt Nam đối với Hoàng Sa và Trường Sa. Đây là một trong những hoạt động nằm trong khuôn khổ Tuần lễ Du lịch tỉnh Quảng Ngãi năm 2024.
Tham dự Lễ có ông Đặng Ngọc Huy, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ; lãnh đạo các Sở ban ngành của tỉnh Quảng Ngãi, lãnh đạo huyện Lý Sơn cùng đông đủ các tộc họ trên huyện đảo và hàng nghìn du khách.
Được biết, Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa trên đảo Lý Sơn đã có từ khoảng đầu thế kỷ 17, khi các chúa Nguyễn thành lập Đội Hoàng Sa gồm 70 dân binh giỏi nghề đi biển, giương buồm vượt sóng ra khơi tìm kiếm hải vật, sản vật, đo đạc thủy trình, tuần phòng trên biển, đảo; đồng thời cắm cột mốc, dựng bia chủ quyền ở Hoàng Sa và Trường Sa.
Theo các nhà nghiên cứu, Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa không chỉ có trên đảo Lý Sơn, ở các địa phương dọc theo bờ biển trong tỉnh (những nơi có người đi Hoàng Sa, Trường Sa) đều có Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa. Tuy nhiên, đến nay, chỉ có huyện Lý Sơn phục hồi, gìn giữ được lễ này một cách hoàn chỉnh, sinh động nhất như lễ cách đây hàng trăm năm.
Trước năm 2005, Lễ chỉ tổ chức trong các dòng họ, gia đình. Thời gian sau, được sự quan tâm của chính quyền địa phương, các cấp, các ngành, dựa trên chủ thể là bà con các tộc họ tại Lý Sơn, Lễ được khôi phục quy mô hơn tại Đình làng An Vĩnh và Đình làng An Hải.
Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa như một mạch nối về chủ quyền biển, đảo từ quá khứ đến hiện tại, là thông điệp truyền gửi về chủ quyền của Việt Nam đối với Hoàng Sa và Trường Sa, trở thành sợi dây trao truyền những kiến thức về lịch sử biển, đảo quý báu cho người dân đất Việt.
Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa gồm phần lễ và phần hội. Kết thúc phần tế lễ, tiếng ốc u được thổi lên từng hồi trầm hùng, hiệu lệnh trai tráng trong làng rước mô hình 5 thuyền câu ra biển, tái hiện lại Lễ tiễn đưa các hùng binh Hoàng Sa Bắc hải năm xưa lên đường làm nhiệm vụ thiêng liêng với Tổ quốc.
Phần hội là cuộc đua thuyền truyền thống Tứ linh (Long, Lân, Quy, Phụng), tái hiện phần tuyển chọn những dân binh khỏe mạnh, giỏi nghề đi biển, sung vào đội Hoàng Sa Bắc hải làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo ở Hoàng Sa, Trường Sa.
Huyện Lý Sơn nhận Bằng Di sản gowin99 phi vật thể quốc gia về Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa. Ảnh Nguyễn Đăng Lâm.
Với ý nghĩa và tầm quan trọng, tháng 4/2013, Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản gowin99 Phi vật thể Quốc gia./.