Đồng chí Trần Quốc Thảo bàn với đồng chí Đào Tấn Xuân (Năm Vân), Phó bí thư Khu ủy: “Cuộc đấu tranh ở miền Nam, nhất là trong hang ổ của địch ở Sài Gòn - Chợ Lớn chắc chắn sẽ lâu dài và vô cùng gay go, ác liệt. Xứ ủy chỉ đạo chúng ta phải tiến hành đấu tranh chính trị kết hợp vũ trang. Anh Ba (đồng chí Lê Duẩn) và thường vụ nhắc chúng ta tuyệt đối không được nôn nóng, phải chú trọng xây dựng lực lượng vững mạnh để chiến đấu lâu dài...”.

Thường vụ Khu ủy gồm Trần Quốc Thảo và Năm Vân, với sự tham gia của một số bộ phận trực thuộc, đã tổ chức họp gấp tại các căn nhà số 36, 38, 40, đường Minh Mạng (nay là đường Ngô Gia Tự, quận 10). Thường vụ Khu ủy Sài Gòn - Chợ Lớn chia thành hai bộ phận. Một bộ phận tiếp tục chỉ đạo, bí mật xây dựng lực lượng ở nội thành, tiến hành đấu tranh chính trị kết hợp vũ trang, giáng những đòn bất ngờ, táo bạo vào sào huyệt địch. Một bộ phận dời ra địa bàn vùng ven, đặt văn phòng bí mật tại khu Bình Trị Đông, phát triển lực lượng, mở rộng đấu tranh và sẵn sàng phối hợp, chi viện, làm bàn đạp cho lực lượng ở nội thành khi có tình huống. Trần Quốc Thảo lãnh đạo bộ phận ở vùng ven đô, Năm Vân nắm bộ phận nội thành.

Giai đoạn này, chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm liên tục tổ chức các cuộc càn quét khốc liệt vào lực lượng cách mạng ở nội thành. Diệm cho thành lập đội công tác đặc biệt công an Định Tường, tổ chức đàn áp, đẩy mạnh chính sách “tố cộng, diệt cộng”. Nhiều cán bộ, đảng viên bị địch bắt và bị giết hại. Hàng loạt cơ sở cách mạng bị lộ. Tình hình diễn biến hết sức phức tạp. Suốt ngày và đêm 8/10/1957, Trần Quốc Thảo và Năm Vân họp Thường vụ Khu ủy bàn bạc phương án đối phó và đi đến thống nhất, sẽ tổ chức cuộc xuống đường biểu tình của quần chúng, dự kiến diễn ra vào ngày 26/10/1957.

Sáng 9/10, Phó bí thư Khu ủy Năm Vân chỉ kịp lót dạ ổ bánh mì rồi lập tức đi cơ sở triển khai ngay kế hoạch. Năm Vân lấy xe máy chạy đến điểm hẹn với cơ sở. Vừa đến nơi thì nhận được tin, cơ sở khu ủy ở quận 3 bị lộ, một số lãnh đạo cốt cán đã bị địch bắt. Năm Vân chỉ đạo cho anh em rời khỏi khu vực đó ngay để bảo toàn lực lượng, còn mình lập tức chạy xe đến một cơ sở khác để nắm tình hình nhưng bị rơi vào ổ phục kích của địch giăng sẵn. Ông dũng cảm chống trả để mở đường máu chạy thoát nhưng bất thành. Năm Vân bị địch bắt.

Địch tung quân đi lùng sục, bắt bớ các cơ sở cách mạng của khu ủy. Văn phòng Khu ủy Sài Gòn - Chợ Lớn bị lộ. Bí thư Khu ủy Trần Quốc Thảo cũng bị địch bắt sau đó. Chỉ trong vòng 3 tháng, lực lượng công an Định Tường của Ngô Đình Diệm đã lần lượt bắt gần 80 cán bộ, đảng viên của ta tại Sài Gòn - Chợ Lớn, trong đó có 7 cán bộ của xứ ủy, 15 cán bộ khu ủy, 17 cán bộ các quận ủy, 23 chi ủy viên, 20 đảng viên và quần chúng nòng cốt...

Khi dẫn Trần Quốc Thảo về đồn, biết ông là Bí thư Khu ủy Sài Gòn - Chợ Lớn, tụi cảnh sát lập tức tra khảo. Không khuất phục được ông, chúng quay sang tra tấn bằng những trận đòn thừa sống thiếu chết. Mặc dù vậy, trước mọi câu hỏi của địch, ông chỉ nói: “Tôi ở xa mới về, không biết gì cả”. Cuối giờ chiều 16/10/1957, sau những màn tra tấn tàn khốc, gương mặt Trần Quốc Thảo sưng vù, máu chảy ra cả hai lỗ tai, hai hốc mũi. Đám cảnh sát lấy cung nhìn nhau lắc đầu bất lực. Chúng báo cáo với Tám Khánh, phó ty công an Định Tường. Tám Khánh bước vào phòng hỏi cung, hất hàm với đám sĩ quan cảnh sát:

- Các ông chịu thua hắn à? Lui hết đi!

Đám sĩ quan lập tức tản ra. Tám Khánh bước đến trước mặt Trần Quốc Thảo. Hắn cởi thắt lưng, đặt khẩu súng lục lên bàn rồi cúi xuống đỡ cái đầu sưng húp, bê bết máu của ông lên, giọng giả lả:

- Tôi xin lỗi vì đã để ông phải chịu đau đớn. Những người như ông mà phải chịu đối xử thế này, thật là quá đáng. Nhưng mà cũng tại vì ông quá ngoan cố nên đám thuộc hạ của tôi mới nặng tay. Thôi, bây giờ tôi sẽ báo cáo với ông Nhu để ông nghỉ ngơi.

Nói xong, Tám Khánh quay số điện thoại bẩm báo với Ngô Đình Nhu. Trần Quốc Thảo biết, chúng lại tiếp tục giở thủ đoạn mới, nham hiểm và tàn khốc khó lường. Bản thân mình chắc chắn sẽ phải hy sinh. Trước lúc nhắm mắt từ biệt cách mạng, ông muốn tạo một sự kiện gây tiếng vang, kích thích tinh thần đấu tranh không khoan nhượng với địch, củng cố khí thế phong trào của cán bộ, đảng viên và quần chúng ngay trong lòng địch. Tám Khánh gác máy, ngồi xuống cầm bút hí hoáy ghi chép vào cuốn sổ tay. Trần Quốc Thảo đưa mắt nhìn quanh, không thấy tên cảnh sát nào đứng gần. Ông nghiến răng gồng cơn đau, dồn hết chút sức lực của cơ thể bầm giập đầy máu và vết thương lên đôi chân, bật dậy, lao lên chụp lấy khẩu súng của Tám Khánh. Quá bất ngờ và hốt hoảng trước hành động của Trần Quốc Thảo, Tám Khánh hét lên thất thanh, chồm lên người ông. Do sức yếu, hậu quả của những trận tra tấn tàn khốc nên Trần Quốc Thảo chưa kịp chĩa nòng súng vào tên trùm ác ôn bóp cò, đã bị hắn đoạt lại. Như một con thú điên, hắn trở báng súng thẳng tay giáng xuống đầu ông những đòn chí mạng cho đến khi ông đổ gục xuống, tắt thở...

Cuộc đời hoạt động cách mạng đầy vẻ vang, gian khổ, hy sinh của đồng chí Trần Quốc Thảo khép lại ở tuổi 43. Để ghi nhớ công lao to lớn của ông đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, tên của ông được đặt cho một ngôi trường và một con đường huyết mạch trên địa bàn quận 3, TP Hồ Chí Minh...

Nguồn: SKNC

Theo Trái tim Người lính