Tôi đến thăm nghệ nhân Bùi Thị Chấu vào một buổi chiều đẹp 30/7/2022 (tức mồng 02 tháng 7 năm Nhâm Dần), nhân kỷ niệm 40 năm Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu của bà, tại bản điện Thiên Giáng – Thôn Bồng Lai, xã Ninh Hải (Ninh Giang – Hải Dương) – do bà thủ nhang, trong một bầu không khí giản dị và vui tươi.
Đoàn chúng tôi có 3 người, gồm: Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Thị Thìn - Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Văn hoá Tín ngưỡng dân gian; Thạc sĩ văn hoá Nghệ nhân Nguyễn Đạt Tân; và tôi. Nghệ nhân Bùi Thị Chấu cùng người thân, con nhang đệ tử, đón tiếp chúng tôi bằng một thứ tình cảm dạt dào đậm chất nông dân Đồng bằng Bắc bộ, vô cùng ấm áp, chân thật và mến khách.
Tôi rất bất ngờ về sự hiếu khách đó, một cảm giác khá thân thuộc và thoải mái xuất hiện trong tôi. Mặc dù, đây là lần đầu tiên tôi đặt chân đến đây. Nhưng điều khiến tôi bất ngờ hơn cả, đó là: buổi kỷ niệm được tổ chức rất giản dị, không phông rạp, không loa đài âm thanh,… Ấy vậy, mà làm cả mấy chục mâm cỗ - Nghệ nhân Bùi Thị Chấu cười tít “khoe vui” với tôi như vậy.
Nói về Nghệ nhân Bùi Thị Chấu – Bà sinh năm 1957, đến nay, cũng gần bước sang cái tuổi “Nhân sinh thất thập cổ lai hy”. Tuy sức khoẻ có kém đi đôi chút, nhưng tinh thần thì vẫn minh mẫn, tươi vui và yêu đời vô cùng. Nom Nghệ nhân Bùi Thị Chấu bữa nay lạ lắm, hễ nói là bà lại cười. Nói chung là cười suốt, có lẽ bà đang rất hạnh phúc – tôi nghĩ vậy.
Không thấy bà giới thiệu chồng con, tôi hỏi khéo: “Lúc nào cũng thấy U yêu đời như này, chắc ông xã và con cái U yêu U lắm?” Nghệ nhân Chấu cười phá lên và nói: “U vẫn độc thân con ơi!... Ai người ta chịu lấy đồng bóng đâu con, nên đành ở vậy chuyên tu con à!” Cứ ngỡ câu hỏi đó sẽ khiến bà buồn, ai dè bà vui vẻ trả lời tôi thật hài hước. Tôi bất ngờ!
Thăm hỏi nhau xong, Nghệ nhân Bùi Thị Chấu mời chúng tôi lên điện Thiên Giáng, nằm trên căn gác nhỏ tầng 2. Điện Thiên Giáng rộng khoảng 30m2. Do diện tích không lớn, nên chủ yếu là thờ bát hương, ít tượng pháp. Lối thờ này nhiều bản điện nhỏ vẫn áp dụng. Kể cũng hay, đỡ tốn kém, vì thờ phụng cốt ở cái tâm, có tâm có đức ắt có phúc, có lộc và có thọ.
Nghệ nhân Chấu giới thiệu chúng tôi với mọi người, trước khi bắt đầu nghi lễ chính, đó là: đón nhận một số danh hiệu, đã được các tổ chức trao tặng cho nghệ nhân Bùi Thị Chấu, trong 40 năm hoạt động văn hoá tín ngưỡng thờ Mẫu - Những danh hiệu này đã được nhận trước đó, nay trao lại để lấy hình ảnh kỷ niệm tại bản điện.
Những bông hoa cúc đồng tiền, đan xen hoa hồng nhung đỏ rực, tạo thành một bó hoa tươi. Tuy giản dị nhưng chứa đựng nhiều tình cảm của người thân, con nhang đệ tử, nhân ngày kỷ niệm 40 năm đồng, của Nghệ nhân Bùi Thị Chấu.
Đón nhận những tình cảm dạt dào của mọi người, Nghệ nhân Bùi Thị Chấu không khỏi xúc động, đôi mắt long lanh ánh lên niềm hạnh phúc. Nghệ nhân Chấu cũng không quên gửi lời cảm ơn chân thành tới tất cả mọi người, trong đó có: Đại biểu khách mời đại hiện của một số cơ quan, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực văn hoá, tín ngưỡng; dân thôn bản hạc, và đặc biệt hơn cả là con nhang đệ tử, người thân trong gia đình – những người luôn ủng hộ và động viên bà trong 40 năm tu nghiệp.
40 năm đồng, là quãng thời gian đủ dài để bà hiểu hết về đạo và đời. Vất vả có, đắng cay cũng nhiều, nhưng tôi xin không nhắc lại, vì hôm nay là ngày vui của Bà. Được biết, đến nay bà có khoảng 200 đệ tử nối đạo, đều là những cá nhân hội tụ đủ tâm – đức, một lòng tôn kính Phật Thánh, quý trọng đồng thầy, đồng đạo.
Dù không xây dựng gia đình, nhưng bà không hối hận về quyết định của mình. “40 năm đồng là 40 năm hạnh phúc nhất của cuộc đời tôi. Mặc dù độc thân nhưng tôi không cô độc, xung quanh tôi còn có rất nhiều người thân, con nhang đệ tử, - những người luôn yêu quý tôi. Tôi chỉ mong bản thân có nhiều sức khoẻ, để bảo ban con nhang đệ tử đi đúng đường đúng đạo, thế thôi!” – Nghệ nhân Bùi Thị Chấu chia sẻ ngắn gọn.
Sau phần đón nhận và chụp hình lưu niệm, là nghi lễ Loan giá phụng hầu, trình báo Phật Thánh, về những thành tích mà Nghệ nhân Bùi Thị Chấu đã nhận được, trong 40 năm hành đạo đã qua.
Kết thúc buổi hầu Thánh trang nghiêm, cũng là lúc trời nhá nhem tối. Vì nhà xa, nên đoàn chúng tôi bái yết cửa Điện và xin phép về cho sớm. Đón chào đoàn chúng tôi nồng hậu như thế nào, thì ra về vẫn vậy, chỉ khác là có thêm túi quà – bánh gai, đặc sản của mảnh đất Ninh Giang - Hải Dương.
Nghệ nhân Bùi Thị Chấu tiễn chúng tôi ra tận đầu ngõ, những cái bắt tay lưu luyến, vẫy chào nhau. Cả đoàn ai cũng vui! Cá nhân tôi thầm mong Nghệ nhân Bùi Thị Chấu – Người phụ nữ độc thân kia, có nhiều sức khoẻ, nụ cười trên môi luôn hé mỗi ngày, để lần tới cơ duyên được gặp bà, lòng tôi vẫn sẽ an yên như bây giờ.