link tải gowin99 mới nhất

Kỷ niệm 50 năm ra trường (1972 - 2022): Những kỷ niệm một thời để nhớ

Trân trọng giới thiệu bài viết của Cựu sinh viên lớp Sử khóa 13 (1968 -1972), Đại học Tổng hợp Hà Nội, nay là Đại học khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội, nguyên phóng viên TTXVN Phan Khôi, nhân Kỷ niệm 50 năm ra trường (1972 - 2022) nhan đề " Những kỷ niệm một thời để nhớ ". Bài này đăng trên sách "MỘT THỜI ĐỂ NHỚ" (Tập 2) do NXB Thông tấn ấn hành cuối năm 2022.

Những  kỷ  niệm  của ngày  đầu  nhập  trường  của  tôi  vào  giảng   đường  Đại học vẫn in đậm trong  tim. Năm tháng trôi qua nhưng những kỷ niệm vẫn còn nguyên vẹn như mới hôm nào.
 Một  chú  bé  loắt  choắt ,  sinh ra từ  miền Trung  nắng  lửa , da đen sạm  nắng gió , tính tình  hiền lành  thân thiện  nhưng cũng rất  láu lỉnh  nên ai cũng dễ mến.   Tôi nhớ vào một ngày  mùa Thu, ngày 20 tháng Tám  năm 1968 là ngày nhập  trường . Tôi  chưa  thể  hình  dung   ngày nhập  trường  ở  Hà Nội  như  thế  nào. Hôm đó,  tôi  được  chị  gái   dẫn  đến cổng Trường  Đại  học Tổng  hợp   Hà Nội ở   số   19   Lê Thánh Tông  để gặp  Ban giám hiệu . 

anh-6-1670986635.jpg
Phan Khôi (ngoài cùng bên phải).

 

Sau  khi  trình  đủ giấy  gọi nhập học  cho  cán bộ  phụ  trách   của   Khoa  Lịch Sử  Trường  Đại  học  Tổng  hợp  Hà Nội (nay là Trường  Đại  học  khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học  quốc  gia Hà Nội ), tôi  được   người  phụ trách  căn  dặn  hôm  sau  phải   lên    gặp   người  quản  lý   ở Hiệu  bộ  nhà trường   sơ  tán  về  huyện  Đại Từ   tỉnh  Thái  Nguyên . Tôi  gặp  nhiều  bạn  đồng  môn cùng  nhập   học nhưng  chưa  quen  biết  ai. Tôi  chia  tay  chị  gái  rồi  cùng  các  bạn  ra  ga   Hàng Cỏ  mua  vé tàu  hỏa  lên Thái  Nguyên.  Chị  gái tôi  lúc  đó là  một  sinh  viên   của  Khoa Lịch sử Trường  Đại học Sư  phạm  Hà  Nội,   sơ  tán  ở  tỉnh  Hưng  Yên đang nghỉ hè.  Đoàn tàu  lắc lư  bò trên  hai  thanh  tà vẹt  xuyên   màn đêm  lên  hướng  Bắc, khi  đến  ga  Phổ Yên thì mọi người   gọi   nhau xuống.  Hơn 23  giờ đêm  thì  chúng tôi  xuống  ga và cùng  nhau cuốc  bộ  về  nơi sơ  tán.  Vừa  đi  vừa  dò  hỏi  đường  mỗi  khi gặp  bất kỳ  ai   hoặc  người  bán quán   ở   hai  bên  đường.  Ngày nhập học, tôi  được  anh  trai  là  thầy   giáo cấp ba  nuôi   ăn học  ở   nơi  sơ tán   chuẩn  bị  cho  tôi  một  chiếc  ba  lô   bộ  đội màu  xanh  lá  cây  mở  ra bốn  mảnh.  Tư   trang  quần áo của tôi  chỉ  vẻn vẹn  hai  bộ, một  bộ  pizama màu  nâu, một  bộ  quần  âu  và  đồ  dùng  cá  nhân  như  bàn  chải  đánh  răng,  xà  phòng,  khăn  mặt…Hôm  đó  tôi còn  diện  một  đôi  dép  lốp  ô tô  của  anh  trai  đầu  đi  bộ  đội  gửi  tặng .  Trông  tôi  như  một  chú   bé   liên  lạc  đầu  đội  mũ  lá, vai  đeo  ba  lô  bộ  đội  với  đôi  chân  thoăn  thoắt  bước theo  bạn  đồng  môn  về  nơi  sơ   tán.  Mò  mẫm  suốt  đêm  cả  đoàn  sinh viên  mới  toanh  chúng  tôi   cũng  đến  được  địa   điểm .  Ngôi  nhà  đầu  tiên mà  chúng  tôi  bước vào   là  nhà  cụ  Hùng  bên  bờ  sông  Công.  Mọi  người  ai  cũng  khát  nước  và mệt  lả  vì  đi  đường  chưa  quen.  Xin  cụ  bát  nước  chè  xanh và  đươc  cụ  hướng  dẫn  khu  nhà  ở   của  chúng  tôi  tọa  lạc  trên  bãi  đất  trống  ven  sông .  Tôi    nhập học  muộn  hơn  nhiều  bạn trong  lớp,  vì  vậy đến  nơi  đã có  ngôi nhà lợp nứa  nhiều  gian    được   các  bạn  làm  chạy dài trên bãi  đất  ven  sông.  Sau một ngày  nghỉ ngơi chúng tôi   phải  vào rừng  đốn cây ,  chặt  nứa về làm giường, làm bàn  ngồi  học.  Tôi  được  phân công về tổ 2  do anh  Ngô Quốc Túy,  ngươi Thanh  Hóa  làm  tổ  trưởng.  Anh  lớn  hơn chúng  tôi   hơn  chục  tuổi,   vì  anh là  cán  bộ   đã  công  tác  nay  được   cơ  quan  cử   đi  học.  Anh  cao  to  đẹp trai, nói  năng nhỏ  nhẹ dễ  nghe  nên  ai  cũng  quý  mến.  Tôi  được  phân  công ở  cùng   phòng  với   bạn  Bùi Quý  Đọ, quê   ở  tỉnh  Hải   Dương.  Bạn Đọ  lớn  lên  trong  một   gia   đình  thuần   nông , mẹ   mất  sớm  nên  thiếu  thốn  tình  cảm  hơn  nhiều  bạn  khác. Vì  vậy,  với  tôi   ngay  từ  đầu  đã sớm  có tình  cảm  chân thành  với  Đọ.  Bạn  Đọ tuy  nhỏ   thó  nhưng  khá  năng  động  và hoạt  bát.  Mỗi  lần  được  phân  công   lên  rừng   kiếm  củi  hay  đi  lao  động  bạn  ấy   đều  hoàn  thành  sớm  công  việc.  Tôi  và  ban  ấy  cùng  nằm  một  giường . Vì  mùa  đông năm 1968  khá  rét.  Đúng  như  nhà  thơ  Tố  Hữu  đã    viết: “ Rét  Thái   Nguyên  rét  về  Yên  Thế.   Gió  qua  rừng  đèo  Khế  gió  sang”… Năm  đó,  tôi  nhớ  như  in  một  kỷ  niệm  không  bao  giờ quên.  Đó  là  sau  buổi  trưa  tan  học  chúng  tôi  về   ngôi  nhà  chung  để    chuẩn  bị  ăn  cơm   thì  gặp  thầy  Kiều Xuân Bá.  Thấy  tôi  nhỏ  bé   lại  chỉ  có một  manh  áo   che  thân   thầy  hỏi   học  lớp  nào, quê  quán  ở  đâu , tôi  thành  thật  trình  bày  với  thầy  là  quê  ở  tỉnh  Hà Tĩnh.  Thầy   hỏi  em  có  rét  không?  Tôi  trả  lời : “ thưa  thày  ở   đây  rét  lắm  ạ”.  Rồi thầy  rút  trong  cặp  một   tờ  giấy  viết  cho   người  phụ  trách căng  tin  của ký  túc  xá  nhà trường  với  nội  dung  là : “ chú  hãy  bán  cho  em Phan Đình  Khôi  lớp  Sử  T104  một  chiếc   áo  bông” .  Tôi   không  quên  cám  ơn  thầy  rồi   đi  mua  ngay  chiếc  áo  bông  màu  xanh.  Như  vậy   từ  mùa  đông  năm  đó  tôi  vui    mừng  được  thày  giáo  giúp    vượt  qua  những  đợt  rét  ở  núi  rừng  Việt  Bắc.  Hồi   đó   còn  bao  cấp  nên  chế   độ  phân  phối  còn  rất  khó  khăn.  Không  phải   ai    cũng   được  may  mắn  như   tôi.
          Sau  một  năm  ăn  học  ở   Đại  Từ  Thái  Nguyên,  chúng  tôi  được  chuyển  về  khu  nhà  đổ  ở Mễ  Trì    Hà Nội.  Khu  nhà  chúng  tôi  được  phân  ở  là  ngôi  nhà   năm  tầng  bị  bom Mỹ   làm đổ  một  nửa.  Lớp  học  là  khu  nhà  bên   kia  đường  thuộc  Công  ty Frongtalimex  là  khu   nhà   kho   chứa  hàng   hóa.   Cuộc   sống  sơ  tán  tạm  ổn   gần   được  một  học  kỳ  thì  tình  hình  chiến  sự  ở  miền  Nam   ngày  càng  căng  thẳng. Vì   vậy  lớp   tôi   lại  xáo  trộn  bởi   nhiều   bạn  phải  lên  đường  nhập  ngũ.  Hàng   chục   bạn  trong  lớp  tòng  quân.   Trong   đó   đợt  đầu  có  ba  bạn  lên  đường  là  Bùi  Quý  Đọ,  Đặng  Công  Nga  và  Nguyễn  Văn Công  ( thường  gọi là Cún ,   đã  mất năm 2010).   Cả  tuần   đó   chúng  tôi  họp  hành  và  ghi  lưu  niệm  cho  nhau  thật  tình  cảm.  Nhiều  bạn  nữ  không  cầm  được  nước mắt   khi  phải   chia  tay.  Có  người   đã  chớm  yêu  nên  tình  cảm  lưu  bút  càng   mùi  mẫn.  Các  bạn  viết  lưu  niệm  vào  những  cuốn  sổ  của  nhau  và  tặng  các  bạn  lên  đường  những  tấm  hình  của  mình.  Sau  51 năm ( 1968- 2019), vừa  qua  chúng  tôi  gặp   nhau  tại  quê  hương Tân Trào  (Tuyên Quang)  vùng   chiến  khu  Việt   Bắc   thì  bạn  Bùi  Quý   Đọ   là  người  còn  giữ   được  những  dòng  lưu  bút gửi  người  ra trận  thật  quý   giá.  Thật  xúc  động sau  gần  51 năm  đọc lại  những  dòng  lưu  bút  của  bạn  bè , màu  mực  tuy  phai nhạt  theo  cùng  năm  tháng , nhưng  tình  bạn  thì  vẫn trong  sáng  tuổi  học trò.  Đặc  biệt  những  bức  ảnh   đen  trắng  riềm  răng  cưa  thời  ấy  còn  in  đậm  tình  cảm  thân  thương  của mọi  người   gửi   tặng    nhau.    Bùi  Quý  Đọ   đi   bộ  đội   đã  lưu  giữ   được  hàng  chục  bức  ảnh  đen  trắng   của  bạn  bè  cùng  lớp.  Đặc  biệt  bức  ảnh  chung  của  ba  chúng  tôi  là  Phan  Đình   Khôi, Phan Tiến  Ba (đã  mất)  và  Bùi  Quý  Đọ  vẫn  còn  nét.  Rồi  ảnh  của  các  bạn  gái  như  Nguyễn  Thị  Xuân,  Nguyễn  Thị  Dơn,  Trử  Thị  Sửu, Nguyễn  Thị  Quế …  Cuốn  sổ  lưu  niệm  tuy  đã  sờn  gáy  nhưng  các  bạn   cũng  để  lại   nhiều   bức  tâm  thư  gửi  người  ra  trận, như  của   Đoàn  Việt ,  Nguyễn  Mạnh  Hùng,  Phạm  Công  Phin,  Phan Tiến  Ba,  Nguyễn  Việt,  Ngô  Quốc  Túy,   Nguyến  Thị  Nhân..vv... .còn  lưu  mãi  trên  trang  sổ  nhật  ký  của  Đọ.   Hôm  gặp  nhau  thật  cảm  động , nhiều  bạn  đã  bước  sang  tuổi   “ thất  thập  cổ  lai  hy” ,  như   Trương  Quế  Phương tập  tễnh   chân  đau    từ  Nghệ  An  xa  xôi  cũng  góp  mặt   chung  vui  với  bạn  bè.  Bạn  Đoàn  Việt  cây  bút  của  làng  báo  chí  Thông  tấn  từ  Vũng  Tàu   cũng  tập  tễnh  ra  tận  Hà Nội   gặp  gỡ  bạn  đồng  môn.  Hôm  đó  một  số   bạn   như : Nguyễn  Việt, Vũ  Minh  Giang, Trần  Thị  Lý,  Trần  Thị  Tuyết … vì  lý   do  sức  khỏe   hoặc  bận   công  tác  cũng  như  công  việc  gia   đình   không  thể   đi   được, cũng  đã    đến   trước   giờ  xe   ô   tô  chuyển  bánh gặp gỡ   chụp  hình   lưu  niệm  với  bạn  đồng  môn trước  khi  rời Hà Nội lên  vùng  chiến  khu  Việt  Bắc.  Chuyến  xe    hôm  đó  có  34  người  đăng  ký  nhưng  giờ  phút  chót  chỉ  có  27  người  tham  gia.   Và càng  đặc  biệt  hơn  là  đến  cây  đa  Tân  Trào  tỉnh  Tuyên   Quang ,  cả  lớp  chúng  tôi  như  vỡ òa  khi  gặp  lại  bạn  Phạm  Thị  Tính , quê ở Đoan Hùng - Phú  Thọ,   lần  đầu  tiên  sau  47  năm  kể từ ngày ra trường năm 1972 đến nay (2019)  mới  gặp  lại  nhau. Do  hoàn  cảnh  xô   đẩy,  cuộc  đời  bạn không  được  may  mắn  nên  về   nghỉ  sớm.  Nhìn  bạn  Tính lam  lũ  gầy  yếu,    ban  đầu  nhiều  người  không  nhận  ra  nhau.   Chúng  tôi  xúm  quanh  bạn trò  chuyện  hỏi  thăm  hoàn  cảnh  rồi  cùng  chụp  chung  tấm  hình  kỷ  niệm.   Bạn   Vũ  Xuân  Bân,  Trưởng  đoàn  trong  chuyến  đi  này   thay  mặt  anh  em  nam giới  chụp  chung  với   các   bạn  nữ  một  kiểu  độc  nhất  vô  nhị,  sau  đó  toàn  lớp  mới  chụp  chung  với  nhau.  Tiếp  đến  là  từng  nhóm  nhỏ  hoặc  từng  đôi    chụp  hình  trước  cây  đa  lịch  sử.  Sau  khi  cả  lớp  đến  thăm  quan lán Nà  Nưa (trước gọi lán Nà Lừa),  nơi  Bác   từng  sống  và  làm  việc ,  rồi đình Tân Trào - là nơi Bác Hồ và Trung ương Đảng đã quyết định chọn làm nơi họp Quốc dân đại hội ngày 16 và 17 tháng 8 năm 1945 quyết định Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, nay là Cộng hoà XHCN Việt Nam.

Tiếp đó, chúng  tôi  về lại  cây đa Tân Trào, phải  chia  tay  với  bạn Phạm  Thị Tính, vì  công  việc  gia  đình  không  cùng  đi  tiếp  với  lớp nên  phải  quay  về  Phú  Thọ.  Bạn Vũ Xuân Bân đã thay mặt Ban liên lạc trích quỹ lớp đủ cho bạn Phạm Thị Tính mua quà cho các thành viên trong gia đình và thuê taxi đi hơn 60 Km trở về Đoan Hùng- Phú Tho.

       Trong  chuyến  đi  trở  lại  cội  nguồn  nơi  khởi  đầu  của  cuộc  Cách  mạng  giải  phóng  dân  tộc do  Đảng  lãnh  đạo, chúng   tôi   những   chàng  trai  cô  gái  theo  học  ngành   Khoa  học  Lịch  sử    càng  tự  hào   với    các   bậc  tiền  bối  lỗi  lạc  như  Bác  Hồ,  Bác  Tôn ,   như  Đại  tướng   Võ  Nguyên  Giáp…đã  làm  nên  cuộc  Cách  mạng  thần  kỳ  giải  phóng  dân  tộc   đưa  nước  nhà  từ  ách  nô  lệ  tiến   lên  xây  dựng  nhà  nước  công  nông  đầu  tiên  ở  Đông  Nam  Á.  Được  gặp  lại các  anh  chị, bạn  bè  thật  là  vui. Người  cao tuổi  nhất  đi  trong  đoàn  hôm nay  có  anh  Đỗ Như Lân  Lân,  nguyên ở  phố  Khâm  Thiên,  Hà  Nội,   gần 80   tuổi  vẫn  còn  nhanh nhẹn. Lớp  học  chúng  tôi  khi  nhập trường (1968)  có 102  bạn  đến nay cuối năm 2022  đã  có  21 bạn  ra  về với tiên tổ.  Mất  mát  đau  thương  này  là  quy  luật  tất  yếu  của  cuộc  sống  chúng  ta  phải  chấp  nhận.  Lớp  chúng  tôi  có một  Liệt  sỹ  hy  sinh  năm  1973  tại  ngã 3 Đông Dương thuộc địa phận nước bạn Lào, là phóng viên TTXGP trên đường hành quân vào R (biên giới Tây Ninh giáp với Campuchia). Đó  là   Trần  Viết   Thuyên,  quê  ở xã Cẩm Hòa,  huyện  Cẩm  Xuyên,  tỉnh  Hà  Tĩnh.

 Ngoài trường hợp hy sinh nói trên, số anh chị em lớp  Sử 13 được tuyển đi  học lớp phóng viên GP10 chi viện cho TTXGP làm phóng viên mặt trận từ giữa năm 1973 rải khắp chiến trường miền Nam từ Quảng Trị đến Cà Mau, hoặc là đi Hải quân chiến đấu trên tàu không số cho đến 30/4/1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước đều  an toàn  trở  về  tiếp  tục  học  tập  và  công  tác.   Nhiều  bạn  trở  thành  nhà  lãnh  đạo,  nhà  khoa  học, nhà  nghiên  cứu, nhà  báo, nhà văn, nhà  giáo, … nhưng  ai  cũng  có  cuộc  sống  vui  vẻ  tuổi  già.   Chúc  các  bạn  vui  vẻ   sum vầy bên   con  cháu  khi  đã  bước  sang  tuổi  “ Bát  thập  cổ  lai  hy ” và hẹn gặp mặt truyền thống mùa thu hàng năm vào những năm tiếp theo.

 P.K