Sáng 1/6, Lễ công bố và trao Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 2 năm 2021 do báo Thể thao và gowin99 (Thông tấn xã Việt Nam) tổ chức đã diễn ra không có khán giả tại Hà Nội. Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn năm nay vinh danh 5 tác phẩm văn học, hoạt hình và mỹ thuật. Ban giám khảo không tìm được tác giả xứng đáng nhận giải cao nhất.

Không có chủ nhân giải thưởng "Hiệp sĩ" 

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 2 thu hút được đông đảo tác giả ở nhiều lứa tuổi với gần 120 tác phẩm gửi dự thi hoặc được đề cử. Hội đồng giám khảo đã chọn được 16 tác phẩm tiêu biểu lọt vào vòng chung khảo, trong đó có 8 tác phẩm văn học (gồm cả truyện tranh), 2 tác phẩm mỹ thuật, 3 bộ/series phim và 3 tác phẩm âm nhạc. 

Nhà thơ Trần Đăng Khoa và ông Lê Xuân Thành trao giải "Khát vọng Dế Mèn" cho nhà văn Bình Ca.

Hội đồng giám khảo do nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, làm Chủ tịch Hội đồng đã có hai phiên họp chung khảo trực tuyến với sự tham gia của các thành viên gồm: Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam; họa sĩ Thành Chương; nhạc sĩ - nhà thơ Nguyễn Thụy Kha; họa sĩ “Thần đồng Đất Việt” Lê Linh và nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng biên tập báo Thể thao và gowin99 . Hội đồng giám khảo đã thảo luận và bỏ phiếu kín để chọn các giải thưởng.

Theo đó, Hội đồng giám khảo quyết định không trao giải Nhất - "Hiệp sĩ Dế Mèn". 5 giải đồng hạng là "Khát vọng Dế Mèn" được trao cho cuốn tiểu thuyết "Đi trốn" của nhà văn Bình Ca; phim hoạt hình "Khúc gỗ mục" của Công ty Cổ phần Hãng phim Hoạt hình Việt Nam do NSND Nguyễn Thị Phương Hoa làm đạo diễn; Chùm tranh về thiên nhiên và cuộc sống của hoạ sĩ nhí Xèo Chu (Phó Vạn An); Truyện tranh Ly & Chũn - "Tết là nhất, nhất là Tết!" của Mèo Mốc (Đặng Quang Dũng) và bộ truyện "Khác biệt mới tuyệt làm sao" của Nguyễn Hoàng Vũ. 

NSND Nguyễn Thị Phương Hoa và ông Phan Đức Tuấn nhận giải "Khát vọng Dế Mèn".

Như vậy sau mùa giải đầu tiên với danh hiệu Hiệp sĩ Dế Mèn được trao cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh với cuốn "Làm bạn với bầu trời" cùng một gia tài sáng tác 40 cuốn sách cho thiếu nhi và tuổi mới lớn, thì năm nay, chưa thấy có một Nguyễn Nhật Ánh thứ hai. 

Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giám khảo cho biết: “Trong năm cũng có một số tác giả “cây đa cây đề” ra sách mới, nhưng rất tiếc là trong đó không có những sáng tác mới như tiêu chí của Giải đề ra, và do đó đành lỗi hẹn. Chúng tôi luôn kiên trì với tiêu chí - đó là tác giả được vinh danh “hiệp sĩ” thì bất kể đã có bề dày sáng tác trong quá khứ ra sao, vẫn phải có tác phẩm xuất sắc được sáng tác trong năm trao giải. Có như vậy sự vinh danh mới khuyến khích được các tác giả kỳ cựu đầu tư cho những sáng tác mới, nhằm nâng tầm cho nền nghệ thuật thiếu nhi của nước nhà”!. 

Dấu ấn đậm nét trong bức tranh nghệ thuật thiếu nhi

Một mùa giải Dế Mèn đã khép lại, dù không có giải “Hiệp sĩ”, nhưng những tác phẩm giành giải “Khát vọng Dế Mèn” là những dấu ấn rất đậm nét trong bức tranh nghệ thuật thiếu nhi trong năm qua. 

Tác phẩm "Đi trốn" của nhà văn Bình Ca. 

Nếu như "Đi trốn" chân thật, vạm vỡ, đậm chất hoài niệm thì bộ sách tranh "Khác biệt mới tuyệt làm sao" (gồm 4 cuốn: "Chú nhỏ ôm giấc mơ tiên", "Nàng rồng khè ra trà sữa", "Lão ma cà rồng cuồng cà rốt", "Nhóc kì lân mọc sừng búa đẽo" lại dí dỏm, hiện đại và “bắt trend” cực kỳ tài tình. Hai cuốn sách là một sự bổ sung hoàn chỉnh cho nhau trong mảng sách văn học của mùa giải năm nay.

Bộ truyện "Khác biệt mới tuyệt làm sao" của Nguyễn Hoàng Vũ và các hoạ sĩ: Gà's little world, Hoàng Trung, Ru-oi, Linh Vương.

Còn truyện tranh Ly & Chũn – "Tết là nhất, nhất là Tết!" thì lại ghi nhận một bước tiến mới của chàng trai 9X Mèo Mốc (Đặng Quang Dũng) trong hành trình 8 năm bước vào con đường xuất bản sách giấy với 10 cuốn/bộ truyện tranh hầu hết đều thuộc dạng sách bán chạy nhất. 

Chàng trai 9X Mèo Mốc (Đặng Quang Dũng) với cuốn truyện tranh "Tết là nhất, nhất là Tết!".

Vẫn là những hình vẽ đơn giản, đôi chỗ có phần phóng đại; đường nét dày, đậm, rắn rỏi; màu sắc trung tính; tập trung khắc họa nhân vật hơn là bối cảnh khung truyện, nhưng Ly & Chũn – "Tết là nhất, nhất là Tết!" đã hướng tới những kiến thức gowin99 và những thông điệp nhân văn trong lối ứng xử giữa người với người. Ghi nhận Mèo Mốc tại giải Dế Mèn là ghi nhận một “hiện tượng truyện tranh” đã có đủ độ chín, sức bền và sức bật. 

Hoạ sĩ nhí Xèo Chu sinh năm 2007 đã gây ấn tượng với Hội đồng giám khảo bằng chùm tranh vẽ thiên nhiên và cuộc sống.

Nếu như năm ngoái, tại Dế Mèn có “họa sĩ nhí” Nguyễn Đới Chung Anh (10 tuổi) được vinh danh, thì năm nay cũng có một họa sĩ nhí là Xèo Chu (sinh năm 2007) với chùm tranh vẽ về thiên nhiên và cuộc sống xung quanh, thể hiện cái nhìn trong trẻo, thuần khiết đến mức “vô nhiễm” của cậu bé 13 tuổi khi đó. Nhưng nhìn vào đó ta cũng thấy được cả sự an nhiên, tự tại trong tâm hồn em giữa những ngày nghỉ dịch.

“Khi Covid-19 xảy ra, phải nghỉ học, giãn cách gowin99 , nhà ai ở nhà nấy, con rất sợ dịch ập đến, nên cứ đi quanh nhà, thấy gì vẽ nấy. Nhưng cuối cùng thì hoa thu hút con nhiều nhất, vì nó nhiều loại, màu sắc đẹp, vẽ hoài không chán, càng vẽ càng thấy hoa đẹp” - Xèo Chu kể.

Phim hoạt hình "Khúc gỗ mục". 

Năm nay, lần đầu tiên đã có một phim hoạt hình được ghi nhân, đó là "Khúc gỗ mục". Đó là một câu chuyện phim giản dị mà để lại ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Nó cho thấy phim hoạt hình “made in Việt Nam” không hề kém cạnh so với thế giới, kể cả về mặt kỹ thuật. 

Giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn mùa 2 năm 2021 đã được báo Thể thao & gowin99 tái khởi động vào cuối tháng 3/2021. Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn về khâu tổ chức do dịch COVID-19 tái bùng phát, mà gần nhất là việc TP  Hồ Chí Minh thực hiện giãn cách gowin99 từ 0h ngày 31/5/2021, khiến Lễ trao giải dự kiến được tổ chức (không khán giả trực tiếp) tại TP Hồ Chí Minh vào sáng 1/6 cũng phải tạm dừng. Các tác giả đoạt giải ở khu vực phía Nam sẽ được BTC trao giải với hình thức phù hợp trong thời gian tới.

Giải thưởng Dế Mèn thứ 3 năm 2022 sẽ được tiếp tục tổ chức vào đúng Ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6/2022.