Xin kể lại bóng đá Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thủa ban đầu. Về bóng đá, thập niên từ 60 đến 70 thế kỷ trước ở miền Bắc Việt Nam, đội bóng đá Trường huấn luyện (tên đầy đủ là Trường huấn luyện kỹ thuật Thể dục thể thao Trung ương) là đội tuyển Quốc gia thường trực.

Ngày 16/3/1960, Ủy ban TDTT TW ra quyết định thành lập trường.

Cùng ngày, đội bóng đá của trường được thành lập. Nòng cốt ban đầu là hai lãnh đạo cùng một số cầu thủ Thể công được Bộ Quốc phòng điều động tham gia xây dựng trường. Ban lãnh đạo có ông Mai Xuân Phán và Trương Tấn Bửu cùng các cầu thủ Hoàng Ngọc Minh, Trần Tương Lai, Bùi Đức, Nguyễn Thành Đô, Trần Công Thành, Hoàng Thạch Tâm.

Ông Trương Tấn Bửu, đã từng tham gia đội tuyển Nam Kỳ và liên tục thi đấu cho đội tuyển từ năm 1936 đến năm 1945. Ông đã cùng đội tuyển thi đấu tại Hồng Kông, Philippines, Malaysia, Campuchia...Năm 1945 ông Trương Tấn Bửu tham gia bộ đội chống Pháp, là thương binh trên chiến trường Đông Nam Bộ.

Tập kết ra Bắc, ông Trương Tấn Bửu và con trai Trương Tấn Nghĩa gia nhập đội Thể công, vừa là cầu thủ vừa là huấn luyện viên. Tham gia Trường huấn luyện, ông được cử làm Phó giám đốc trực tiếp phụ trách đội bóng.

Ủy ban TDTT TW triệu tập hơn 50 cầu thủ giỏi nhất miền Bắc về ăn ở tập trung tại Hà Nội. Hàng ngày họ tập trên sân Hàng Đẫy và ở ngay trong những căn phòng nhỏ hẹp dưới khán đài A. Những ngày nghỉ tập, họ về Nhổn tham gia lao động xây dựng trường. Đến tận năm 1962, khi họ về cơ ngơi mới của trường, những hàng cây do họ trồng năm trước đã kịp đâm chồi nảy lộc.

Với bộ khung từ các cầu thủ Thể công, đội Trường huấn luyện tiếp nhận đội tuyển Thanh niên Việt Nam gồm các cầu thủ đã thành danh như Lưu Đình Tòng, Phan Đức Âu (CAHN), Trọng Lộ, Ngô Truy (CAHP), Đoàn Đức (Đường sắt) và hàng loạt cầu thủ trẻ như Trần Duy Long, Trần Chính (Quảng Ninh),Đoàn Sơn, Huy Tường, Thanh Toàn (Thanh niên HN), Văn Thìn, Đình Chính (trẻ CAHN)...

Đội cũng gọi thêm từ các đội bóng khác : cầu thủ Vũ Trọng Bích tức Bảy (Đường sắt), Đặng Văn Thịnh (Bưu điện), Lê Thế Thọ (Hải Dương), Nguyễn Tiến Cường, Nguyễn Văn Minh (Nam Định), Duy Bỉnh Koóng (Cảng HP), Tô Đình Phàn, Hoàng Kính Dịp, Phùng Mạnh Ngọc, Trương Tấn Nghĩa… Tiếp tục đội gọi thêm lứa cầu thủ Hai “voi” (TNHN), Tô Hiền, Trần Đình Du, Từ Như Hiển (CAHN), Giai, Kiểm (CAHP), Thủ môn Tuấn (Dệt Nam Định), Trần Hùng, Văn Chung (Xi măng HP), Vinh, Hiển, Ngọc, Chi, Thiêm, Bền, Hán (Thể công).

Đội Trường huấn luyện cũng đôn từ tuyến 2 lên đội 1 các cầu thủ Trần Trung Hiếu, Lê Mai Tú, Nguyễn Văn Vinh, Lê Thụy Hải, Lê Văn Phúc, Nguyễn Văn Thành…

Suốt 10 năm tồn tại, đội bóng đá Trường huấn luyện đã là lá cờ đầu, là điểm chuẩn để các đội bóng, các cầu thủ trong nước dõi theo và học tập.

Thi đấu trong giải GANEFO, đội tuyển Việt Nam đã thắng cường quốc bóng đá Nam Mỹ Achentina 6-1 và hòa Urugoay 2-2.

Giao hữu với các nước bạn, đội tuyển Việt Nam (THL) đã thắng Presop (đứng thứ 3 Giải vô địch Tiệp Khắc ) 3-0; thắng Tubukhin ( đứng thứ 5 Bugari) 5-1; thắng Thanh niên Liên Xô 1-0; Thắng đội Trung Quốc 1-0 và hòa 1-1 ngay tại Bắc Kinh…

Những năm đất nước có chiến tranh, tập thể đội bóng đá Trường huấn luyện đã xác định “Sân cỏ là chiến trường”. Như danh thủ - Phó giám đốc Trương Tấn Bửu đã khẳng định : “Họ đã tập luyện, thi đấu xứng đáng với niềm tin của các chiến sỹ ngoài mặt trận, với đồng bào miền Nam rằng, hậu phương sẽ làm tất cả những việc cần làm cho ngày chiến thắng”.

Thành viên đội Trường huấn luyện - ông Trương Tấn Bửu - đã được Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) trao tặng Huân chương Công trạng Thế kỷ (FIFA Centennial Order of Merit) và ông Lê Thế Thọ đã được trao tặng danh hiệu “Cầu thủ Vàng 50 năm” do Liên đoàn Bóng đá Châu Á (AFC) trao tặng.

HLV – CHUYÊN GIA ĐẦU TIÊN CỦA BÓNG ĐÁ VNDCCH

Các HLV (chuyên gia kỹ thuật) của đội Trường huấn luyện là các ông Akimop, Zacop, Krưlop, Nguyễn Văn Quý, Nguyễn Văn Đinh, Nguyễn Thành Đô.

Ông Anatoly Mikhailovich Akimov sinh năm 1915, là thủ môn hay nhất Liên Xô thời kỳ trước chiến tranh thế giới thứ 2, là Kiện tướng Công huân và là HLV Công huân, được Chính phủ Liên Xô cử sang làm chuyên gia kỹ thuật (chức danh HLV bây giờ). Đây cũng là huấn luyện viên ngoại đầu tiên về bóng đá của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Trong 2 năm 1959 và 1960, HLV A.M. Akimop đã giúp nền bóng đá Việt Nam tiếp cận nền bóng đá tiên tiến của thế giới. Đội tuyển VNDCCH (Trường huấn luyện) đã thi đấu nghiêng ngửa trong các trận đấu quốc tế, chủ yếu trong khối Xã hội chủ nghĩa và Hiệp hội thể thao các nước mới trỗi dậy. Thi đấu cùng các đội bóng trong nước, đội Trường huấn luyện với lối đá hiện đại, đã hơn hẳn về trình độ so với mặt bằng chung.

Trong cuốn hồi ký “Ghi chép của một thủ môn" (Записки вратаря) xuất bản năm 1968, Akimov đã kể về thời gian công tác tại Việt Nam và tình yêu bóng đá ở xứ nhiệt đới Đông Nam Á :

"Ở Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, bóng đá là môn thể thao số 1. Huấn luyện các cầu thủ Việt Nam thật là dễ chịu. Đó là các cầu thủ luôn luôn cố gắng nỗ lực tập luyện. Họ có kỷ luật cao, yêu lao động và rất chăm chỉ. Các buổi tập luyện diễn ra trong nhiều điều kiện thời tiết khắc nghiệt khác nhau, nhưng trong suốt 2 năm làm việc, tôi chưa thấy một trường hợp nào bỏ tập hay không hoàn thành giáo án tập luyện".

Ông đã được Nhà nước Việt Nam trao tặng Huân chương Hữu nghị. Ông mất năm 1984 tại Moskva.

Theo Chuyện làng quê