Làm sao câu được kha khá về cho má nấu canh chua.
Ô kìa con cua ! Ô kìa con cua....Đừng la lớn nó chui xuống hang …Đừng la lớn nó chui xuống hang……
Cua có rất nhiều loài, rồi có những loài tương tự như : còng, cáy, dã tràng, ba khía….tạm chia làm 2 loại : Cua Đồng ( sống ở nước ngọt) và Cua Biển ( sống ở vùng nước mặn).
Tuổi thơ của tôi ở vùng quê Tây Nam bộ, vùng đồng bằng sông Cửu long, phía thượng nguồn sông Hậu, nước ngọt quanh năm, sông sâu nước chảy, nên có rất nhiều kỷ niệm với con CUA ĐỒNG này.
Năm 1970 trở về trước , còn làm ruộng lúa mùa (lúa sạ 1 vụ), tháng chạp là thu hoạch lúa, sau đó cày đất phơi…đến đầu mùa mưa , tháng 4,5 âm lịch có mưa đầu mùa là xạ lúa, bừa đất lấp lại…thuận theo thời tiết, cây lúa lớn lên theo mùa nước nổi, rồi trổ bông…tháng 10 âm lịch, nước rút đi, cây lúa nằm dài theo đất, tháng chạp thu hoạch lúa, ăn Tết nguyên đán …nông dân không cần bơm nước, rãi phân và xịt thuốc trừ sâu rầy chi cả…trúng thất đều trông cậy vào ông Trời…thông thường sản lượng từ 6 giạ - 10 giạ/ 1 công đất….
Nắng hạn, đất ngoài đồng nức nẻ cả….rồi có những đám mưa đầu mùa thật to, thế là 5,3 đứa lấy cái thùng thiếc rủ nhau ra đồng bắt cua, ốc…Cua, Ốc ở sâu dưới đất, nay có mưa to, chúng trồi lên, bò trên đất ruộng, thế là lượm bỏ vô thùng, vừa bắt cua, vừa nghịch mưa…thật là vui…
Thú nhất là câu cá, hầu hết các loại cá thích nhất là mồi “cua ốm”, tức là con cua gần lột vỏ, thế là đi bắt cua ốm. đi theo dọc bờ mương, bờ kinh, dòm vô mấy cái hang cua, thấy có 1 con Cua Kình ở miệng hang, thế là lội xuống thụt hang, Cua Kình lui vào trong hang, nhưng khi cánh tay thụt vô thì Cua Kình kẹp ngay, vì thế phải biết thế, để không bị cua kẹp, dù thế cũng vẫn bị …đau xón đái…khi bắt được con Cua Kình, thụt cánh tay vô hang lần 2, là bắt được con cua cái, 10 hang, được 10 cặp cua đực cái, nhưng cua ốm được chừng vài ba con, cũng đủ mồi câu cho cả ngày….bàn tay bắt cua thì đầy thương tích…không sao ! Cua cắn không chết….Ba Mẹ biết mấy đứa nhỏ đi thụt cua, căn dặn chỉ thụt những hang có con Cua ở miệng hang, những hang không nhìn thấy cua, không nên thụt, vì có khi Rắn ở trong hang…
Ngặt nhất là mấy con Ếch, chúng trốn Đông, chúng ăn thịt cua đực lẫn cái, rồi chiếm lấy cái hang, đùn đất lấp miệng hang lại, ở suốt mùa Đông, Xuân…đến mùa mưa, phá hang ra kiếm ăn và bắt cặp….
Con Còng gần gũi với con Cua, chúng nhỏ con hơn, có đôi càng màu đỏ, khi kẹp ai thì tự động rụng càng, chạy thoát thân….Con Còng không ai ăn, con nít thì bắt coi chơi….Còng chạy rất nhanh.
Cách nay 30,40 năm, con Cua có nhiều và rẻ mạt, rẻ hơn tôm cá, có mấy câu thơ thời đại :
Con gái thời nay rẻ như Cua.
Năm cắc mười con cứ việc lùa……(xin lỗi mấy cô, mấy chị…)
Con Cua cũng là kẻ thù của nhà nông, chúng phá hoại mùa màng không thua gì chuột, bọ . Chúng đào hang theo các bờ đê, bờ ven ruộng lúa, lúa vừa sạ , lú mầm chừng vài ba phân là chúng vừa ăn, vừa cắn bỏ…Ngày xưa…từ thời Pháp thuộc, đến đệ I, đệ II Cộng hòa miền Nam, người dân bắt được chuột, cua mang ra chợ bán, được miễn nộp thuế hoa chi, có lúc được thưởng nữa kia….
Ngày nay, nông dân làm lúa 2,3 vụ/năm, các loại thuốc bảo vệ thực vật dùng để diệt cua, nên cua càng ngày cáng ít đi, trong khi nhu cầu sử dụng cua lại nhiều, Cua trở nên mắc mỏ. Gần như ở các thành thị, quán xá ở miền Nam, đâu đâu cũng có các quán Bún riêu Cua, rồi Lẫu Cua Đồng….Vùng nhiều Cua nhất là Tam Nông, Hồng Ngự, Tân Hồng (Đồng Tháp Mười) bắt cua cũng dữ, nhưng vẫn không đủ cung, rồi cái càng Cua Kình, được bẻ rời bán riêng, những 250.000 đ – 300.000 đ/kg, nhà nghèo không dám rớ…
Ở Bạc Liêu, Cà Mau nuôi Cua biển gạch son bán được giá, cũng 400 – 500.000 đ/kg
Có loại Cua Hoàng Đế nhập từ nước ngoài về, nghe nói từ 10 triệu đ/kg, không có đủ mà bán, lại có Con Cua Mặt Quỷ thịt rất độc, ăn nhầm là chết….
Ngày trước, con Ba Khía ở vùng nước lợ, ven biển Cà Mau dày đặc, ngày nay cũng hiếm, trở thành món ăn đắc đỏ…
Có câu nói : NGANG NHƯ CUA là nói về 1 loại người ngu dốt, nhưng hay nói, hay cãi, luôn cho mình đúng, thiên hạ chào thua, bảo rằng : Nói ngang ba làng nói không lại…thằng này ngang như Cua !
Con Cua trong văn học bình dân, văn học dân gian cũng có nhiều, xin ghi lại đôi ba chuyện theo trí nhớ :
Có lần xem 1 truyện ngắn, kể về con Cọp miệt Cà Mau, nước ròng Cọp ta lội theo bờ sông, rạch kiếm cá, cua ăn. Gặp hang Cua thò chân vào bắt Cua, không ngờ bị Cua kẹp cứng, rồi cố thủ trong hang, Cọp ta đau quá và không rút chân ra được, nước lớn (thủy triều lên) Cọp bị ngộp nước và chết…..
-Chuyện tiếu lâm tôi thường nghe ba, mẹ kể, lúc còn thơ : Tham Ăn .
Có chị đàn bà tánh tình hay ăn vụng và tham ăn . Một hôm đi chợ mua thức ăn hàng ngày, chị ta mua 1 con cua biển, rồi dấu trong áo trước ngực, (cua biển có dây buộc chặt 2 cái càng) trên đường về nhà, con Cua sút càng kẹp ngay đầu vú, lúc ấy chị ta đi ngang cái Chùa, đau quá, chị ta khóc la um sùm, Thầy trụ trì bước ra, thấy chuyện như thế, thò tay gỡ con Cua thì không tiện, Thầy bèn đưa miệng định cắn con Cua cho nó nhả cái càng ra, không ngờ, Cua giơ cái càng còn lại kẹp ngay cái miệng Thầy trụ trì….Thầy trụ trì đau quá nằm trên ngực chị ta chịu trận.
Ở nhà, người chồng thấy trưa quá sao vợ đi chợ chưa về, sai thằng con đi ngược ra chợ, xem má nó đi đến đâu và hối về mau, thằng bé đi đến Chùa, thấy cảnh ấy và 1 số người đứng xem, nó vội vả chạy về , báo cáo : Ba ơi, má đang cho ông thầy chùa bú……
- Có bài ca 6 câu Vọng cổ Lòng Dạ Đàn bà của ông soạn giả tài danh Viễn Châu, bảo đảm 90% dân miền Nam đếu nghe qua, qua giọng ca kép Minh Cảnh. Chuyện này trong sách, truyện Tàu thì không thấy ghi chép, không biết soạn giả Viễn Châu có tự đặt hay không. Ông đem chuyện ở nước Sở, vua nước Sở ngồi câu cá chơi, thấy Vợ chồng đôi Cua, và cách xử sự bạc tình và ác độc của con Cua vợ đối với Cua chồng, rồi ông Vua đem dân tình trong nước Sở ra thí nghiệm xem có giống như con Cua hay không, kết quả là chết oan 1 số ông chồng bị vợ ham tiền giết chết, xách thủ cấp của chồng đến đền Vua để lãnh thưởng, sau đó thì thử ngược lại…và không có người chồng nào nở ra tay giết vợ cả, dù có 1 anh chồng rất nghèo khổ….(tôi không tin chuyện này).
Có mấy câu kết rất ngặt trong bài ca này :
Đàn bà lòng dạ hiểm sâu.
Ngoài môi lại nói những câu ân tình.
Cho hay trong đạo vợ chồng.
Biết ai chung thủy, ai lòng bạc đen…..
Nhưng chuyện giết vợ trong Sử Tàu là có thật :
Thời chiến quốc có anh này nè : NGÔ KHỞI : Từ thời trẻ, Ngô Khởi lấy vợ người nước Tề và ham thích việc quân sự. Ông học cùng với Tăng Tử.
Khi ấy, Nước Tề đánh nước Lỗ. Lỗ Mục công muốn dùng Ngô Khởi làm tướng nhưng vì ngại Ngô Khởi lấy con gái Tề làm vợ nên ngờ vực. Ngô Khởi muốn bỏ sự nghi ngờ của vua Lỗ, bèn giết vợ để chứng tỏ rằng mình không liên hệ gì với Tề. Lỗ Mục Công phong ông làm tướng, cầm quân đánh tan quân Tề., vì thế trong truyện Lục Vân Tiên, cụ Đồ Chiểu viết : Hãy ngừa Ngô Khởi, chớ lo Mãi Thần....
Nhà văn Hoàng Hải Thủy vừa mất bên Hoa Kỳ mấy ngày nay, một nhà văn mà tôi thích nhất trước năm 1975 với những tiểu thuyết phóng tác như : Đỉnh gió hú, Vòng tay yêu tinh, Như chuyện thần tiên, Người vợ mất tích , Dữ hơn rắn độc….Không biết lúc sinh thời ông ta có bị đàn bà hãm hại hay không ? bị tình phụ hay không ? mà trong truyện Dữ hơn rắn độc, nhà văn viết : Đàn bà là rắn độc, đàn bà đẹp lại càng độc ác dữ……
Người xưa đã từng nói : Sắc bất ba đào dị nịch nhân kia mà….những Đắc Kỷ, Bao Tự, Tây Thi, Dương Quí Phi…những người đàn bà nổi tiếng trong lịch sử : “nhất tiếu khuynh vong thành ; nhị tiếu khuynh vong quốc “.
Việt Nam ta có luật hôn nhân “ một vợ, một chồng”, phải chi Việt Nam chọn đạo Hồi làm quốc giáo, mỗi đàn ông được có 4 vợ, bảo đảm họ sẽ lấy đủ 4 vợ cả, dù biết là rắn độc họ cũng chả sợ…
Dù thế, nhưng các quan chức cao cấp bây giờ chắc gì họ chỉ có 1 vợ, nhìn sơ qua như Dương Chí Dũng, Dương Tự Trọng…cả nhà sư cao cấp Phạm Nhật Vũ còn có những 6 vợ kia mà…..
Vả lại đất nước này, hiện nay rất tôn trọng phụ nữ, bằng chứng là có ngày 8 tháng 3 ; ngày 20 tháng 10, có Hội Liên hiệp Phụ nữ, cánh mày râu có gì đâu nào ? chả có gì cả…..
Hết chuyện con Cua.
23/12/2020
Theo Chuyện quê
