Tối 20 tháng 8 năm 2023, quảng trường 19 tháng 8 đã bừng lên không gian sôi động và khác biệt. Âm nhạc vang lên, ánh sáng lung linh, tạo nên một bầu không khí đầy phấn khích. Sau một buổi sáng mưa tầm tã, trời bất ngờ quang đãng và tươi sáng. Có lẽ thời tiết cũng đồng hành với người dân, vui mừng đón chào sự kiện đặc biệt diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội - chương trình nghệ thuật “Đàn chim Việt”, một dịp trọng đại để tôn vinh và kỷ niệm di sản nghệ thuật của nhạc sĩ Văn Cao.

 

Chương trình tối nay thật sự mang đến một trải nghiệm khác biệt, tạo nên sự hòa quyện giữa các cảm xúc đa dạng. Từ khán phòng cho đến quảng trường 19 tháng 8, không gian được thiết kế mở, tạo cơ hội cho mọi người chia sẻ niềm vui và tận hưởng nghệ thuật một cách đặc biệt. Dàn nhạc lớn, dàn nghệ sĩ nổi tiếng đã xây dựng nên một bức tranh âm nhạc đa dạng, có sức cuốn hút.

Có thể nói, chương trình thành công ở các tiết mục mang tính hùng ca, trong đó có những tiết mục được dàn dựng hoành tráng cả trên sân khấu và dưới khán phòng, ngoài nhà hát. Điểm nổi bật của chương trình là màn trình diễn hai bài hát Tiến về Hà Nội và Tiến quân ca tại sân khấu Nhà hát và ở Quảng trường 19/8 (trước Nhà hát Lớn Hà Nội). Khán giả được trở lại không khí sôi động của thời điểm khi Tiến quân ca lần đầu tiên vang lên trước một biển người đông đúc tại Quảng trường 19/8, trước Nhà hát Lớn Hà Nội, và sau đó trở thành Quốc ca Việt Nam. Những nốt nhạc thăng hoa, khi những bản nhạc vang lên, đã đưa khán giả trở về khoảnh khắc lịch sử quan trọng của dân tộc, tới một thời kỳ mới mẻ. Lúc này, không chỉ là những nghệ sĩ đang trên sân khấu, mà cả khán giả cũng đồng lòng hồi tưởng thời điểm mà tất cả người Việt Nam đoàn kết với một ý chí, một niềm tin vững chắc về sức mạnh và sự kiên cường của dân tộc.

Cũng cần nhắc đến màn khai mạc bằng bài hát "Đàn chim Việt", một tác phẩm trầm lắng và lôi cuốn. Chương trình đã tái hiện tinh thần của bài hát này, thể hiện niềm tự hào, tình yêu quê hương cùng ý chí kiên cường trong cuộc chiến tranh. Liên khúc Chiến sĩ Việt Nam, Không quân Việt Nam và Bài ca Chiến sĩ Hải quân đã lột tả sự gan dạ của những người lính, đồng thời kêu gọi khán giả cùng chia sẻ niềm tự hào và đoàn kết. Bản Trường ca Sông Lô với sự tham gia của hai giọng ca trẻ Đào Mác và Khánh Ngọc cũng đã thể hiện thành công trường ca về sông Lô tại Khu Mười - nơi thể hiện sự sôi động, tiến công và chiến thắng vĩ đại của quân dân ta trong cuộc kháng chiến. Bài hát Ngày mùa được phối khí tươi sáng, cùng với lối biểu diễn phối hợp trên và dưới sân khấu với đội nữ diễn viên diễn tả những thôn nữ “gánh thóc về”, tạo ra không khí vui tươi của cuộc sống nông thôn trong thời kỳ kháng chiến, khiến khán giả vô cùng hứng thú. Dù vậy, tôi cũng mong rằng trong phần kết, nhóm thực hiện không nên "bốc quá", kết vang động ở quãng 8 so với nguyên bản, mà thay vào đó, hãy tôn trọng và duy trì linh hồn âm nhạc của Văn Cao, để đạt được cái kết êm đềm với câu kết đầy ý nghĩa  "nhớ lúc ai nhìn theo". Chỉ cần như vậy, tiết mục này sẽ đi vào lòng khán giả một cách trọn vẹn và đầy cảm xúc, giống như cách mà âm nhạc Văn Cao đã thấm vào tâm hồn chúng ta.

 

Cũng cần thừa nhận rằng một số phần trong chương trình còn có thể cần được điều chỉnh để phản ánh đúng tinh thần đa dạng và tinh tế của âm nhạc Văn Cao. Dàn nhạc lớn với những bản phối khí hoành tráng tuy đã tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ, nhưng có lúc cần tập trung vào việc tạo ra sự nhẹ nhàng, da diết để thể hiện chân thực âm nhạc Văn Cao, từ những giai điệu lãng mạn, bình dị cho đến những khúc nhạc sôi động, hùng tráng. Tốp ca nữ trong tiết mục Mùa xuân đầu tiên đã gây thất vọng cho tôi. Dường như, những ca sĩ chuyên nghiệp này đã không thể hiện cách hát bè hợp lý để làm nền cho giọng chính, tạo ra một âm điệu dày và mềm mại. Thay vào đó, họ đã sử dụng lối hát bè quá nổi và áp đảo, khiến cho giọng chính trở nên mờ nhạt, nghe như tốp ca này đang lạc điệu. Mặc dù bản phối âm rất xuất sắc với sự kết hợp tinh tế của các yếu tố âm nhạc, nhưng không thể cứu vãn được tiết mục vì sự không hòa hợp giữa các giọng ca và âm nhạc. Tôi muốn nhấn mạnh rằng, lần đầu tiên tôi nghe Mùa xuân đầu tiên là từ một tốp ca nữ không chuyên của Trung tâm Triển lãm Vân hồ. Họ đã truyền đạt một cách chất phác nhưng đầy ngọt ngào, để lại dấu ấn sâu sắc trong tâm hồn tôi suốt mấy chục năm. Giá như tôi nghe bài hát Mùa xuân đầu tiên lần đầu qua tiết mục hôm nay, có lẽ tôi sẽ mất đi sự kết nối đặc biệt với bài hát này.

Sự tham gia của một số nghệ sĩ cũng có thể gặp phải một số khó khăn, khi chưa thể hiện chuẩn xác tinh thần của các tác phẩm, đặc biệt là chưa phản ánh đúng tính chất nhẹ nhàng, giản dị mà sâu lắng, đa nghĩa trong âm nhạc Văn Cao. Ví dụ, Thanh Lam với Thiên thai, dù có kỹ thuật tốt nhưng không thể truyền tải được tinh thần lãng mạn, bay bổng của tác phẩm. Tương tự, Tùng Dương với Trương Chi cũng cần thêm sự điều chỉnh để truyền đạt mối tình đầy mâu thuẫn một cách sâu sắc và chân thực.

Nhìn chung, chương trình "Đàn chim Việt" vẫn là một sự kiện đáng nhớ, với cả những ấn tượng tích cực và những khía cạnh cần được cải thiện. Tựa như tác phẩm âm nhạc của nhạc sĩ Văn Cao, chương trình cũng đa dạng và đa chiều, thể hiện sự phong phú, đa sắc màu của cuộc sống và cảm xúc con người.