Chiều đông, bầu trời xám xịt như sắp sà xuống ngọn tre đầu làng. Gió bấc vù vù táp hơi lạnh như kim châm vào mặt và làn mưa bụi ngày càng dày hạt. Hai mẹ con lúi húi quên cả mưa rét, vun thêm ít phân cho mấy luống khoai lang. Bỗng mẹ chống cuốc, ngẩng lên nhìn trời giây lát như ước lượng thời gian rồi dục con gái: "Con nhổ ít cải ngồng rồi về thôi, sắp tối rồi". Đó là đám cải mẹ trồng vào sườn luống khoai cùng với su hào, bắp cải và rau diếp. Nhưng cải phát triển nhanh hơn, một số cây đã lên ngồng và nụ hoa vàng bắt đầu bung nở khoe sắc thắm giữa cánh đồng mươn mướt màu xanh của các loại rau và khoai cuối đông.

Vừa về đến đầu ngõ, hai mẹ con chỉ kịp chao chân cho bớt lấm bùn nơi cầu ao rồi vội vã chuẩn bị bữa tối. Trong lúc mẹ tách từng tàu lá cải thì con dành phần tước ngồng. Con ngắt ngọn non và chùm hoa mới hé rồi dùng dao nhỏ tước vỏ ngồng cải. Phần thân lộ ra trắng xanh, non mướt nhìn thật thích mắt. Loáng cái, rổ rau xanh mơn mởn đã được mẹ rửa sạch, mấy chùm hoa cải vàng tươi rói vẫn tỏa hương dìu dịu.

Mẹ dúi nắm rơm vào đống rấm và ngọn lửa bùng lên, cái lưỡi lửa vờn quanh ấm áp. Lửa rơm làm hồng đôi má của con, bớt cóng đôi tay lạnh ngắt và luộc mềm nồi rau, ủ chín nồi cơm. Vớt rau cải ra chiếc đĩa to tướng xong, mẹ thái chút lá hành thả vào nồi nước luộc rau, nêm thêm chút bột ngọt và vài hạt muối để có món canh cho bữa chiều. Mẹ đặt chảo lên bếp cho khô, đổ thìa mỡ cho sôi rồi đập củ hành phi rõ thơm và nghiêng vại mắm tép múc thêm vài thìa để làm món mắm tép chưng đỏ au thơm phức. Nhặt mấy trái cà chua chín đỏ, sai thằng út lấy mấy quả trứng gà ngoài ổ, mẹ thoăn thoắt làm món cà chua xào trứng. Bếp của mẹ vừa tắt lửa thì cũng là lúc bố về đến cửa...

Bữa cơm chiều đông được dọn ngay trong gian bếp ám khói và bên đống rấm tỏa khói. Chỉ vài món đơn giản vậy thôi mà cả nhà ăn ngon miệng lắm, nồi cơm gạo mới hết veo. Lại dúi thêm nắm rơm vào đống tro còn nóng, ngọn lửa của mẹ lại bùng lên làm sôi ấm nước chè xanh nóng hổi đượm vị gừng cay cay ấm sực. Câu chuyện về mùa màng của cha mẹ, về học hành của chị em tôi cứ râm ran không dứt. Ngọn khói xanh vờn trên mái rạ ẩm ướt rồi hoà vào làn sương mờ đục. Đêm đã xoà cái bóng đen lạnh lẽo ngoài khuôn cửa...

Câu chuyện này xảy ra đã vài chục mùa đông mà sao cứ đậm sâu trong nỗi nhớ...

Giờ lại đang mùa cải ngồng. Những cây cải có lá xanh đậm và cái ngồng non mướt mập mạp với chùm nụ trĩu trịt, vài cái bông nở vàng tươi đậm sắc nắng mùa đông này có còn mọc chênh vênh bên sườn luống khoai chiêm. Cô bé năm xưa giờ đã biết cải ngồng có nhiều công dụng cho sức khoẻ, là vị thuốc chữa được nhiều căn bệnh về tim mạch, xương khớp. Và nó cũng biết chế biến nhiều món ngon từ cải ngồng như cải ngồng xào tỏi, cải ngồng xào tôm mực, cải ngồng hấp trộn mè rang... Món nào cũng ngon nhưng làm sao ngon bằng món ngồng cải luộc chấm mắm tép chưng của mẹ chiều đông năm nào...

Tháng 1/2022 - QH

Theo Chuyện làng quê