Chúng tôi nhận ra có đứa trẻ con nhà giầu mang những đồ trang sức (vòng đeo tay, đeo tai) và tùy táng đồng (dao găm, rìu, giáo...) nhiều hơn hẳn những mộ trẻ em khác cùng lứa ở bên cạnh.

Thế rồi, khi bảo tàng Yên Bái phát hiện chiếc thạp đồng Đông Sơn ở Hợp Minh (Yên Bái) bảo vật quốc gia thì chủ nhân chôn trong thạp cùng với một dao găm, một đĩa đồng và đeo tai đá ngọc có mấu mới chỉ khoảng 3-5 tuổi. Ngôi mộ do chúng tôi và các chuyên gia Đại học quốc gia Úc đào ở Yên Bắc (Hà Nam) cũng là mộ thân cây khoét rỗng chôn một em bé Đông Sơn con nhà giàu ở thế kỷ 2 sau Công nguyên. Nhà mồ của bé được ghép bằng ván gỗ nâng mạn thuyền ghép thành hầm mộ và dựng lợp mái lá bên trên. Trong quan tài và trong hầm mộ chôn theo thạp đồng, đĩa đồng, vòng chuỗi đeo tai, đeo cổ cùng xương đùi lợn và nhiều dưa bở, lúa gạo...

Hôm nay, tôi mới nhận được một khóa thắt lưng đồng dùng cho trẻ em. Chắc cũng từ mộ một em bé con nhà giàu thời Đông Sơn. Khóa thắt lưng này chỉ cao 3cm và rộng 6cm. Dây thắt lưng bằng da hay vải đã tiêu mất, chỉ còn phần ngoàm, móc khóa bằng đồng với các lỗ xuyên thủng để khâu vào nhau thôi. Khóa trang trí bằng những hỉnh chữ S nổi tinh xảo và 6 móc đồng để treo lục lạc (ảnh dưới)

Rất ấn tượng. Tôi đã gặp 3 khóa tương tự, phía trên có hình chim, kích thước lớn hơn (khoảng 5-6 cm x 8-10 cm) có lẽ dùng cho người lớn.