Chuyến tàu hôm đó chở toàn tân binh. Khoang đầu tiên của tấm ảnh có năm chàng trai. Các anh đều là học sinh trường Việt Đức, trai Hà Nội. Vì ra đi gấp quá, chưa học xong lớp 10, nhà trường đặc cách cho các anh tốt nghiệp. Năm đó 1973. Ngày 7 tháng 9.

\

Tính từ bên phải: số 1 là anh Hòa, số 2 là anh Nguyễn Cường, số 3 là anh Nguyễn Trung , số 4 là anh Quang , số 5 là anh Nguyễn Thái Bình. Các anh nhà ở mấy phố Trần Hưng Đạo, Yết Kiêu và Phan Bội Châu, thuộc Khu phố Cửa Nam, quận Hoàn Kiếm.

Đợt đi ấy, các anh lên tàu ở Ga Ghềnh, Ninh Bình. Vào đến Quảng Trị thì các anh nhập vào Quân Đoàn 2. Đất nước thống nhất 1975, người thì ở lại trong quân ngũ đi chiến đấu ở chiến trường biên giới Tây Nam, Campuchia rồi lại ngược ra biên giới phía Bắc, người thì về học lại lớp 10, tốt nghiệp cấp 3, ôn thi đỗ đại học... Mỗi người một số phận nhưng các anh vẫn thân thiết và đi lại chơi với nhau.

Cả năm anh bộ đội đều được trở về nhà trong vòng tay của gia đình. Có điều sức khỏe yếu, bệnh tật nên hai anh đã mất, là anh Hòa ở vị trí số 1 và anh Quang số 4. Bây giờ chỉ còn lại ba chàng trai đã lên chức ông nội, ông ngoại. Thỉnh thoảng các ông vẫn gặp gỡ nhau. Tình bạn trong quân ngũ đã được thử thách nên gắn bó keo sơn lắm.

Bức ảnh tôi đăng chụp một bà mẹ đi tiễn con trai mình và các bạn con chính là ba chàng trai đứng ở khoang tàu đó. Hiện nay, một anh (con của bà mẹ ) đã mất vì ốm yếu, bệnh tật.

Anh Bình kể: các bạn anh trong đơn vị một số người phục viên sức khỏe kém, ốm yếu lắm, một số anh đã mất rồi.

Kể thêm về Anh Bình:

Anh là người thứ 5 trong tấm ảnh. Nhà anh ở cuối phố Phan Bội Châu. Anh đi bộ đội hai lần. Lần đầu tiên đi được hơn một tháng thì bị trả về. Lý do là chưa đủ tuổi. Anh cùng đơn vị với chú Khánh ( nhà trong ngõ Vạn Kiếp, hàng xóm nhà tôi). Chú Khánh sau này là thương binh về mở cái tủ kính con con bán bánh mỳ ăn sáng, phụ đỡ vợ nuôi con.

Lần thứ 2 anh Bình đi bộ đội là ở tấm ảnh đứng trong khoang tàu. Anh Bình đi học muộn một năm. Anh học cùng chị Bích, cháu ngoại cụ Ba Nghĩa xóm tôi. Khi đi bộ đội anh đang học lớp 9. Sau này phục viên anh đi học tiếp lớp 10, đỗ để lấy bằng cấp 3 rồi xin được vào làm ở Công ty đồng hồ cho đến khi nghỉ hưu.

Anh ở trung đoàn thông tin thuộc quân đoàn 2, đã cùng đồng đội tiến vào dinh Độc lập năm 1975. Anh Bình hiện là Chủ tịch Hội CCB đơn vị.

Anh Bình, anh Cường và anh Trung rất cảm động khi đọc bài tôi viết về các anh, những chiến sỹ giải phóng quân năm xưa. Các anh khi ra đi còn quá trẻ, còn đang ngồi ghế nhà trường đã vội buông cây bút để cầm lấy cây súng. Anh Cường bảo: *Tư tưởng là thống soái mà! Đã đi là phải xác định!* Lập trường tư tưởng vững như vậy nên các anh mặt mũi tươi rói, nụ cười rạng rỡ trên chuyến tàu vào chiến trường nơi mưa bom bão đạn.

Các anh khiêm tốn không kể về những chiến công, về những cuộc chiến đấu vô cùng khốc liệt mà mình đã trải qua. Các anh chỉ kể về tình bạn đẹp ngày trước, khi còn học sinh; kể về những trò nghịch dại, về những trận đá bóng của trai phố bên sân Nhà hát Nhân dân những buổi chiều hè trời còn chưa tắt nắng. Hay các anh lại kể về cuộc sống bình dị với những đứa cháu nội, cháu ngoại đáng yêu. Tôi biết, chiến tranh đã qua nhưng ký ức về nó chẳng dễ gì mà quên đi được. Ký ức ấy nó hiển hiện ở những khi trái gió trở giời, toàn thân đau nhức vì vết thương; cơ thể ốm yếu bệnh tật do ăn uống kham khổ; những đợt hành quân vất vả nhịn đói nhịn khát; những cuộc đọ súng nảy lửa mong manh giữa sự sống và cái chết... Không muốn nhắc đến thời binh đao khói lửa để hướng tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống đời thường mà các thế hệ thanh niên Việt Nam đã đổ máu mới giành được. Chúng tôi luôn biết ơn, trân trọng sự cống hiến và hy sinh của các anh cho đất nước. Tổ Quốc ghi tên các anh, những người chiến sỹ đã trở về và những liệt sỹ đã anh dũng hy sinh! Mỗi một tấc đất đều đỏ thắm máu của bao thế hệ cha ông đã đổ để gìn giữ!

Theo Trái tim người lính