Sau đó, lại về thắp hương tại Nhà lưu niệm Kim Ngọc, trò chuyện thân tình với anh Kim Nam (từng là CCB Lữ đoàn Đặc công 429, nguyên Trưởng Công anh Vĩnh Yên, nguyên Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Vĩnh Phúc) con trai của cố Bí thư Kim Ngọc, nên ngày càng hiểu hơn cuộc đời và công lao “Thành hoàng làng của nông dân Việt Nam”.

Ông Kim Nam (thứ 3 từ trái sang) co0n trai ông Kim Ngọc. Ảnh do tác giả cung cấp.

Tên thật của ông là Kim Văn Nguộc (1917 – 1979), thường gọi là Kim Ngọc. Ông từng làm Bí thư Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc (giai đoạn 1952 – 1968); Phó Chính uỷ Quân khu Việt Bắc (giai đoạn 1954 – 1958); Bí thư Tỉnh uỷ Vĩnh Phú (giai đoạn 1968 – 1977).

Bí thư Tỉnh uỷ thì nhiều người đã làm và đang làm, nhưng Bí thư như ông Kim Ngọc thì Việt Nam chỉ có một! Bởi ông là cha đẻ của “Khoán hộ”, sau này mọi người vẫn quen gọi là “Khoán 10”. Là người khởi xướng cho công cuộc đổi mới của Nông nghiệp Việt Nam. Nhờ có ông mà Nông dân Việt Nam đã được “cởi trói” tự chủ trồng lúa và sống no đủ bằng đồng ruộng của mình. Vì thế, tôi cho rằng: nếu muốn chọn một loại cây tượng trưng cho ý chí của người Việt, thì đó chính là cây Tre; còn nếu chọn một người làm “Thành hoàng làng” thờ chung cho Nông dân Việt Nam, thì không ai xứng đáng hơn ông Kim Ngọc!

Nhà thơ Đặng Vương Hưng thắp hương mộ ông Kim Ngọc. 

Nếu không có ông cùng những năm tháng ấy

Có thể Việt Nam giờ vẫn đang nhập khẩu gạo?

Có thể bữa ăn hàng ngày vẫn phải lo rau cháo?

Có thể nông dân còn chưa làm chủ ruộng đồng?

Bí thư thì nhiều, nhưng bà con chỉ nhớ tên ông

Nhà quê được ấm no là nhờ "Khoán hộ"

Người đi trước đổi mới bao giờ cũng khổ

Từng "lên bờ xuống ruộng" một thời...

Bây giờ ông đang nằm đó thảnh thơi

Lũ trẻ trâu vẫn nô đùa xung quanh mà chẳng biết

Đây là mộ một người có công với nhà nông đất Việt

Như Thành Hoàng Làng được thờ cúng quanh năm

Hương hoa chẳng kể mùng Một hay ngày Rằm

Xin thành tâm chắp tay lạy ông ở nơi xa ấy

Như cuộc đời bao người chân chính vẫn vậy

Lặng lẽ quên mình, chỉ vì nước, vì dân...

Bí thư Kim Ngọc chỉ sống trên trần gian vỏn vẹn 62 năm, nhưng những gì mà ông làm được cho quê hương đất nước, thì xứng đáng được hậu thế trân trọng, tôn vinh và nhớ mãi! Ông đã được Đảng và Nhà nước ta truy tặng Huân chương Độc lập hạng Nhất và Huân chương Hồ Chí Minh cao quý. Tên của ông đã được đặt cho ngôi trường nơi ông sinh ra và lớn lên. Một đường phố đẹp nhất TP. Vĩnh Yên cũng được mang tên Kim Ngọc…

Nhà lưu niệm Kim Ngọc được xây dựng trong khuôn viên 1.200 m2 thuộc sở hữu của gia đình CCB Kim Nam (21 Lê Hữu Trác, TP. Vĩnh Yên). Nơi đây vốn là bãi tha ma, với rất nhiều mồ mả vô chủ của nhiều thế hệ. Trước khi nghỉ hưu (1977), không hiểu sao Bí thư Kim Ngọc đã chọn khu đất hoang này làm nhà riêng, nhưng chưa đầy 2 năm sau thì ông mất.

Chính vì những lý do trên, chúng tôi đã mạnh dạn đề nghị xây Đền thờ “Thành hoàng làng của Nông dân Việt Nam” trong khuôn viên đất gia đình CCB Kim Nam, bằng kinh phí gowin99 hoá. Theo bạn, việc làm này có nên không? Vì sao?

TP. Vĩnh Yên, 4/2023

Đ.V.H

Trái tim người lính