Ngày xưa, chỉ có ngọn đèn dầu soi sáng giấc mơ đến trường của con trẻ. Ngày đó, điện là một thứ gì đó thật xa xôi và xa xỉ, chỉ xuất hiện trong giấc mơ của những người dân quê và là niềm ao ước của những đứa trẻ lâu lâu mới được lên phố một lần. Ngày đó, ngọn đèn dầu sớm tối như một người bạn hiền, vẽ nên bao ước mơ con trẻ.

Trong giấc mơ của tôi ngày ấy long lanh ngọn đèn dầu bé nhỏ. Ngọn đèn soi sáng cả gian nhà tranh vách nứa, soi sáng những đêm tối trời mẹ ngồi may áo, soi sáng cả tuổi thơ tôi những năm tháng nhọc nhằn. Nhớ làm sao những buổi tối mấy chị em chụm đầu bên ngọn đèn dầu, ê a đọc từng con chữ. Ngọn đèn cháy phèn phẹt trên dây bấc đã được tẩm dầu soi sáng hai khuôn mặt ngây thơ đang hăm hở đánh vần từng con chữ. Có những tối, chúng tôi gật gù ngủ quên, để tóc chạm vào ngọn đèn cháy khét mới giật mình tỉnh dậy ê a học tiếp. Nhớ làm sao những buổi tối khi bài vở chưa học xong mà ngọn đèn leo lắt, chực tắt vì dầu sắp hết mấy chị  em gan lì dắt nhau đi giữa đêm tối băng sang hàng xóm vay dầu về đổ đèn.

Tôi nhớ những tối mùa đông, khi gió lạnh tràn về luồn lách qua tấm phên tre đã mục nát bên ngọn đèn dầu leo lắt mẹ quàng chân qua người, ủ ấm chúng tôi bằng đôi chân nứt nẻ, gầy gò và kể chúng tôi nghe những câu chuyện cổ tích có ông bụt, bà tiên. Những ngày mùa đông ấy ánh sáng từ ngọn đèn dầu cứ nhòe dần trong mắt  để rồi trong giấc ngủ nước mắt vẫn ùa về ướt đẫm cả cơn mơ. Có những tối mẹ ngồi thổi cơm, ngọn đèn hắt hiu đổ xòa trên lưng mẹ. Ánh sáng chập chờn ấy phảng phất trong mắt tôi những chuỗi ngày dài của cuộc đời truân chuyên mẹ lặn lội một mình nuôi nấng các con ăn học, không một bờ vai nương tựa, gửi nhờ vì cha lo việc nước.

Trong ký ức tôi, bao nhiêu gian khổ một thời đã trải qua luôn có hình ảnh ngọn đèn dầu bé nhỏ. Hình ảnh một ngọn đèn dầu tự đốt cháy mình đến đoạn bấc cuối cùng mang chút ánh sáng yếu ớt đem soi sáng căn nhà nhỏ nơi vùng quê nghèo khó mãi là hình ảnh in đậm trong ký ức tôi.

Trong sự liên tưởng của mình ngọn đèn ấy chính là hình ảnh về mẹ- một người phụ nữ kiên cường một mình bươn chải nuôi nấng chúng tôi ăn học nên người. Mẹ chính là người đã mang ánh sáng tri thức soi rọi vào cuộc đời chúng tôi. Cuộc sống hiện tại của chúng tôi, hạnh phúc hiện tại của chúng tôi và cả ước mơ hôm nay của chúng tôi, tất cả đều bắt nguồn từ chính sự hy sinh lặng thầm của mẹ.

Khi ngọn đèn dầu được thắp lên giữa đêm tối, thứ ánh sáng ấm áp ấy lan tỏa cả căn phòng lạnh lẽo. Những ký ức tuổi thơ trong tôi cũng theo đó ùa về. Chợt nghĩ, dù cuộc sống ngày một phát triển, ánh sáng hào nhoáng của điện có thể thay thế những chiếc đèn dầu bé nhỏ thì ở một nơi nào đó trong ký ức của những đứa trẻ từng lớn lên từ ánh sáng ấm áp của những chiếc đèn dầu nguồn sáng ấy vẫn mãi là thứ ánh sáng tuyệt vời nhất.

Ai đó từng nói rằng: khi bạn chối từ quá khứ của mình điều đó đồng nghĩa với việc bạn đã chối từ chính con người bạn ở thời điểm ấy. Đôi lúc cứ ngỡ rằng những ký ức được chắt chiu từ quá khứ sẽ mờ nhạt dần khi cuộc sống hiện đại ngày một phát triển nhưng không, mọi thứ vẫn vẹn nguyên và tươi mới như hôm nào. Cũng như khi ngọn đèn dầu được thắp lên và ánh sáng ấy bừng chiếu cả căn phòng tăm tối, tôi nhận ra rằng ký ức tuổi thơ là thứ tồn tại bất chấp thời gian và chính nó đang nuôi dưỡng những gì bên trong tâm hồn mình…

Chuyện Làng Quê